Разм. Часта дакранацца да чаго‑н. насліненымі або бруднымі пальцамі. Бацька з маці шапталіся над сталом цэлы вечар, мусолілі ў пальцах разнаколерныя паперкі сабраных за гады грошай і раскладалі на кучкі.Б. Стральцоў.Збіраліся [студэнты] купкамі, мусолілі старыя канспекты, спрачаліся.Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крана́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каго-што.
1. Датыкацца, дакранацца да каго-, чаго-н.; чапаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пхаць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак. (разм.).
1.каго-што. Дакранацца рэзкім рухам, кароткім ударам, рухам ад сябе, штурхаць.
П. у грудзі.
П. суседа локцем.
П. тачку.
2.каго-што. Паспешліва або з цяжкасцю запіхваць.
П. рэчы ў чамадан.
3.каму што. Прымушаць есці, піць многа ці супраць жадання.
П. ежу дзіцяці.
|| аднакр.пхнуць, -ну, -неш, -не; -нём, -няце́, -нуць; -ні́ (да 1 і 2 знач.).
|| наз.пха́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Непрыты́ка ’недатыка’ (Мядзв.), параўн. рэдкае ўкр.непритика ’беспрытульны, валацуга’ (Грынч.). Мясцовае ўтварэнне на аснове дзеяслова прытыкацца ’дакранацца’ (гл. тыкаць) па шырока вядомай мадэлі слоў тыпу недатыка, незачэпа, рус.недотрога і г. д.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́кіцяць ’вымазаць, выпацкаць’ (Клім.). Укр.киця́ти ’ўдараць’; ’у гульні ў жмуркі дакранацца да каго-небудзь, пасля чаго ён пачынае вадзіць’, польск.kicać дрыгаць, скакаць (звычайна аб дробных жывёлах)’, kic! ’выклічнік для адгону жывёлы’. Гукапераймальнае (Брукнер, 226).
1. Праводзіць языком па чым‑н., дакранацца языком да каго‑, чаго‑н. [Сабачка] кідаўся да ног, лашчыўся, лізаў рукі, зазіраў у вочы і паціху скавытаў.Няхай.// Падбіраючы языком, есці, піць. [Сабака] лізаў разліты ім кулеш і ад вялікага здавальнення павільваў хвастом.Колас.Гора гараваць — не мёд лізаць.Прыказка.
2.перан.Дакранацца, пакрываць, абдаваць сабой (пра хвалі, полымя і пад.). Пасека была ў агні. Полымя бушавала пад самай лініяй — расцяробам, лізала дол, лезла ўгору па маладым сасонніку.Пташнікаў.За соснамі адгадваўся блізкі праліў, чутно было, як ліжуць гальку хвалі.Лупсякоў.
3.Разм.зневаж. Цалаваць.
•••
Лізаць рукі (ногі, пяткі, боты)каму — уніжацца, падлізвацца, падхалімнічаць перад кім‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
berühren
1.
vt датыка́цца, дакрана́цца; перан. закрана́ць
◊ j-n empfíndlich ~ — закрану́ць [зачапі́ць] (каго-н.) за жыво́е
2.
(sich)
1) чапа́ць, кра́таць
(датыкацца адзін да аднаго)
2) (mitD) датыка́цца, дакрана́цца (чым-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
túpfen
vt
1) злёгку крана́ць (што-н.), дакрана́цца, датыка́цца (да чаго-н.)
2) гл. tüpfeln
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
пераступа́ць1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1.Незак.да пераступіць 1.
2.(успалучэннісасловам «нагамі»). Ісці, рухацца. Наталля ішла вельмі доўга, не верачы, што можа пераступаць нагамі, дакранацца рукамі да халоднай белай сцяны.Скрыган.Старыя мужчыны выязджалі ціха — звыкла, цвёрда пераступаючы нагамі за коньмі.Чорны.
пераступа́ць2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак.да пераступіць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чапа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1.каго-што. Дакранацца, датыкацца да каго-, чаго-н.