немагчы́ма, безас. у знач. вык.

Няма магчымасці, нельга. [Доктар:] — Дадому дабрацца было немагчыма. Васілевіч. Сучасную развітую літаратуру немагчыма ўявіць без рамана і аповесці. Казека.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

за́відна, прысл.

Пакуль не сцямнела, да надыходу цемнаты. [Зося] ішла вельмі штука, стараючыся яшчэ завідна мінуць лес. Чорны. Пракапчук шырыць крок, каб хоць завідна дабрацца да станцыі. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дабіра́цца несов.

1. в разн. знач. добира́ться;

2. (составляться) подбира́ться;

1, 2 см. дабра́цца;

3. страд. добира́ться; подбира́ться; см. дабіра́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыле́зці, ‑лезу, ‑лезеш, ‑лезе; зак.

1. Паўзком або пералазячы, пралазячы праз што‑н., наблізіцца, дабрацца ​1 да чаго‑н.

2. перан. Разм. Прыстаць, прычапіцца да каго‑, чаго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разбра́кнуць, ‑не; зак.

Разбухнуць ад вільгаці; размокнуць, размякнуць. — Ніяк не мог дабрацца да цябе. Гліна ў вас на зарэччы так разбракла, што ўтапіцца можна ў такой калатушы. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дасвідрава́цца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; зак.

Разм. Свідруючы, дасягнуць якога‑н. месца, дабрацца да чаго‑н. — Да вайны я выпытаў у газетах, што на Палессі інжынеры да солі дасвідраваліся. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спо́ўзаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Паўзком дабрацца куды‑н. і вярнуцца назад. Калі там прыціхла, .. [Рыбак] на кукішках споўзаў па шапку і зноў прыхінуўся плячамі да халоднай мураванай сцяны. Быкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дацямна́, прысл.

Да надыходу цемнаты, да змяркання. Гарадскія шафёры ціснулі на ўвесь газ. Яны спяшаліся дацямна дабрацца дадому. Корбан. Верас ліловы, як на цымбалах, Ціха трымціць увесь дзень дацямна. Агняцвет.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

даці́снуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.

Разм. Ціснучыся, праціскаючыся, дабрацца да каго‑н., да якога‑н. месца. Толькі [Гарбуз] даціснуўся да .. [дзвярэй], пацягнуў за клямку, як зараз нехта закрычаў: — Куды не ў чаргу прэшся. Чарот.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Су́ндзіла ’непаваротлівы, няўклюдны чалавек’ (Мат. Маг. 2). Параўноўваецца з укр. дыял. сандига ’непаваротлівы чалавек; дахадзяга’, якое выводзіцца з *sъldyga (гл. папярэдняе слова), што да ўкр. досовдати(ся) ’даплесціся, дабрацца’ (< *do‑sъldati sę) (Шульгач, Прасл. гідронім., 169). Сумніўна; хутчэй да сунуцца (гл. сунуць) праз незафіксаванае *сунда (параўн. дыял. durandá ад durʼėč, гл. Саевіч, Derywacja, 161) з экспрэсіўным суф. ‑іла.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)