Ні́шчыць ’даводзіць да галечы’ (Нас.), ’знішчаць, зніштажаць, губіць, спусташаць, прымяншаць’ (Гарэц.), ’спусташаць’ (Яруш.), ’знішчаць’ (Шат., Бяльк.), нішчыцца ’гінуць, прападаць’ (ТС), укр.нищити ’спусташаць, знішчаць’, польск.niszczyć ’ператвараць у нішто, марнаваць, знішчаць, спусташаць’. Выводзяць з прасл.*nīsti̯‑ (гл. нішчэ́ць) (Брукнер, 364; Фасмер, 3, 77), што ўзыходзіць да *ničьto, гл. нішто (ESSJ SG, 2, 489).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
decimate
[ˈdesəmeɪt]
v.t.
1) вынішча́ць, спусташа́ць; забіва́ць у вялі́кай ко́лькасьці; губі́ць, касі́ць, зьнішча́ць
cholera decimated the population — хале́ра касі́ла жы́харства
2) кара́ць сьме́рцю ко́жнага дзяся́тага
3) забіра́ць або́ зьнішча́ць дзяся́тую ча́стку
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
gubić
незак.
1. губляць;
2.кніжн.губіць, нішчыць;
gubić myśl (wątek) — губляць думку (ніць размовы);
gubić takt — збівацца з такту
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
тапі́цьI
1. ertränken vt; versénken vt, in den Grund bóhren (судна);
◊ тапі́ць го́ра ў віне́ den Kúmmer im Wein ertränken;
2. (губіць) zugrúnde [zu Grúnde] ríchten; ins Verdérben stürzen (толькіпрачалавека)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Праяты́рыць ’прайграць грошы’ (Нас.). Магчыма, слова ўтворана на беларускай глебе ад польск.tyrać, terać ’губіць, знішчаць; траціць (час, годы і да т. п.)’ з дапамогай прыставак пра- і а‑ (гл. a2) з інтэрвакальным ‑j‑. Няясна, ці адносіцца сюды ж рус.паўн.проты́рить, проты́ркаць ’прагуляць, прамантачыць’. Магчыма, апошняе да ты́ркаць, то́ркаць. Хутчэй за ўсё, да гукапераймальнага тырр, параўн.: грошы тырръ, и покацились (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прапа́шчы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Такі, якога нельга вярнуць, атрымаць назад, які прапаў. Прапашчыя грошы. □ Магло задажджыцца, а тады лічы ячмень прапашчым.Васілевіч.
2. Безнадзейны, няўдачны. [Сузон:] — Ты то, Тарэнта, будзеш жыць, ты цяпер на ногі ўстанеш, а мая справа прапашчая.Галавач.
3. Ні да чаго не прыгодны, дурны, непапраўны. Аднак жа, калі гаварыць шчыра, Адам Свірыдзёнак не быў ужо такім прапашчым гультаём.Сабаленка.[Стары:] — Прапашчы я чалавек, таварыш... Гарэлка губіць мяне...Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Пагубляць усё, многае або ўсіх, многіх. [Першакласны] разгубіў па дарозе Сшыткі ў лінейку касую.Калачынскі.За дзень ледзь не ўсіх разгубіла [маладзіца] кароў — Цэлую ноч лес мычаў і роў.Кусянкоў.// Паступова страціць. За час войнаў і рэвалюцый я неяк разгубіў многіх сваіх старых сяброў.Рамановіч.
2.перан. Паступова пазбавіцца чаго‑н.; растраціць. Пасля турмы і ўцёкаў .. [Каршукоў] аціх, змарнеў дашчэнту, здавалася, разгубіў свой зайздросны аптымізм.Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыгу́біць ’прыклаўшы да вуснаў, крыху адпіць’ (ТСБМ). Улічваючы адсутнасць фіксацый у жывой мове, трэба меркаваць, што тут, як, дарэчы, і ва ўкр.пригу́бити ’прыклаўшы да вуснаў, крыху адпіць (звычайна гарэлкі, віна); пакаштаваць’ — запазычанне з рус.пригу́би́ть ’тс’. Магчыма, звязана з нагбо́м (піць), гл.
Прыгубі́ць ’прывесці да страт’ (ТС). Прэфіксальнае ўтварэнне ад губі́ць/губля́ць (якое таксама да прасл.*gubiti) ’страчваць’ з семантыкай ’непаўнаты, слабой меры дзеяння’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ruiníeren
vt
1. (з)руйнава́ць, вынішча́ць
2) падрыва́ць, разбура́ць, губі́ць;
séine Gesúndheit ~ падрыва́ць сваё здаро́ўе
2. ~, sich
1) банкрутава́ць
2) марна́ваць сваё здаро́ўе
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Verdérben
n -s
1) псава́нне
2) згу́ба, (па)гі́бель, няшча́сце
j-m zum ~ geréichen — быць [паслужы́ць] прычы́най гі́белі каго́-н.
ins ~ rénnen* — губі́ць само́га сябе́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)