Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дзе́рбнік, ‑а, м.
Невялікі ястраб. У гэты момант, быццам з неба, на галлё зваліўся дзербнік — страшэнны вораг дробных птушак. Ігнаценка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лаза́, -ы́, мн. ло́зы, лоз і лозаў, ж.
1. Кусты некаторых парод вярбы, вінаграду.
Вінаградная л.
2. Доўгае гнуткае галлё вярбовых кустоў, вінаграду; матэрыял з лазовай драўніны ці кары.
Плесці кошыкі з лазы.
◊
Даць лазы (разм.) — адсцябаць розгамі.
|| прым. лазо́вы, -ая, -ае.
Лазовая кара.
Л. кошык.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
до́лу, прысл.
Разм. Уніз, наніз. Густое галлё лазняку хіліцца долу пад халодным ветрам і палошча свае верхавіны ў сцюдзёнай балотнай вадзе. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ве́цце (зборн.) ’галінкі дрэва’ (КТС), зэльв. ’дробныя галінкі з бярозы, з якіх робяць венікі’ (Сцяц.), маг., мсцісл. ’галлё з лісцем’ (Юрч.), ве́цьце, ве́цця ’галлё’ (Шат., Нас., Бяльк., Яруш.); ’дубовыя і бярозавыя галінкі для венікаў’ (Яўс.), навагр. ве́цё ’галлё з лісцем’ (З нар. сл.). Укр. віття, вітє ’галіны, галлё’, рус. калуж., пск., смал., арханг., валаг. ветье ’галлё, галіны’, ст.-рус. вѣтье ’галлё, галіна’. Усходнеславянскі зборны назоўнік, утвораны пры дапамозе суф. ‑ьje ад кораня vět‑ь; параўн. ст.-рус. вѣть ’галіна’; ’адгалінаванне (ракі)’, рус. бранск., арл., кур. веть ’галіна’, укр. віть ’галіна’, польск. wić ’лаза, лазовы прут, адросткі ад чаранкоў раслін’, літ. vytìs ’лаза’, лац. vītis ’вінаградная лаза’. Да ве́тка (гл.), віць (гл.). На чэшскай і славацкай моўных тэрыторыях адпаведная лексема ўтварае Nomen collectivum пры дапамозе суфікса з устаўным ‑ov‑: чэш. větvoví, славац. vetvovie.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нашту́рхаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм. Штуршкамі прычыніць боль, набіць. Бераг .. [Стэпе] не паверыў, адабраў галлё і яшчэ .. наштурхаў старую кабету. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
звалачы́, -лаку́, -лачэ́ш, -лачэ́; -лачо́м, -лачаце́, -лаку́ць; -ло́к, -лакла́, -ло́; -лачы́; -ло́чаны; зак., каго-што (разм.).
1. Цягнучы, зняць з чаго-н.
З. мех з воза.
2. Валочачы, знесці ў адно месца.
З. галлё ў кучу.
3. Знесці куды-н. далёка.
Дзеці звалаклі граблі.
|| незак. звалака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спаві́ць, спаўю́, спаўе́ш, спаўе́; спаўём, спаўяце́, спаўю́ць; спаві́ў, -віла́, -ло́; спаві́; спаві́ты; зак., каго (што).
1. Загарнуць дзіця ў пялёнкі і звязаць спавівачом.
С. дзіця.
2. Абвіць, аплесці чым-н.; абхапіць.
Сухое галлё спавіта павуціннем.
|| незак. спавіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. спавіва́нне, -я, н.
|| прым. спавіва́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адцяга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм.
1. Доўга пранасіць адзенне, абутак. Пяць гадоў адцягаў боты.
2. Адцягнуць у некалькі заходаў. Адцягаць галлё ўбок.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
susz, ~u
м.
1. галлё, ламачча;
2. сухая агародніна, сухія фрукты
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)