Разм. Той, хто мае белы білет; вызвалены ад вайсковай службы. Бацька быў белабілетнік, не прыгодны да воінскай павіннасць па стану здароўя, таму яго вызвалілі ад салдацкай службы.Астрэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
exempt
[ɪgˈzempt]1.
adj.
вы́звалены(ад пада́тку, вайско́вае слу́жбы)
2.
v.t.
вызваля́ць (ад пада́тку)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
расцугля́ны, ‑ая, ‑ае.
1.Дзеепрым.зал.пр.ад расцугляць.
2.узнач.прым. Без цугляў, вызвалены ад цугляў. Расцугляныя коні.
3.перан. Разбэшчаны, распушчаны, нічым не стрыманы. Яму давялося быць сведкам самага расцуглянага хабарніцтва, якое тварылася вакол.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
beúrlaubt
a
1) адпускны́; адпра́ўлены ў адпачы́нак
2) часо́ва вы́звалены ад пра́цы
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Выклікаць здзіўленне, уразіць незвычайнасцю чаго‑н. Дзеда Талаша і Нупрэя здзівіў Панасаў расказ аб яго вызвалены з астрога.Колас.Каля печы стаяла істота, якая сваім выглядам магла здзівіць кожнага.Чорны.Здзівіў і парадаваў Мікалай Андрэевіч калгаснікаў глыбокім веданнем справы.Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апалчэ́нне, ‑я, н.
1. У старажытнасці — войска, якое ў час вайны набіралася з шырокіх народных мас.
2. Дапаможнае войска, якое фарміруецца ў час надзвычайных абставін на добраахвотных асновах з асоб, якія вызвалены ад вайсковай службы. Такімі ж доўгімі здаваліся і ўсе наступныя дні, аж пакуль .. [Сяргей] не трапіў у народнае апалчэнне.Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Распраста́ць ’зрабіць простым, роўным; разагнуць; выцягнуць’ (Нас.; ашм., Стан.; ТСБМ), распраста́ць, ріспря́стыць ’распутаць, зняць путы з коней, разпрэгчы каня’, рыспрыста́ць ’распасцерці, распластаць’ (Бяльк.), роспро́статы ’вызваліць ад чаго-небудзь, разлучыць, пазбавіць чаго-небудзь’ (Лексика Пол.), роспро́статыся ’вызваліцца ад чаго-небудзь’, ’разлучыцца з кім-небудзь’ (Сл. Брэс.), ’вызваліць ад путаў’ (Байк. і Некр.). Параўн. укр.роспро́стати ’выраўняць, расправіць’, рус.дыял.распроста́ть ’апустошыць’, і асабліва славен.pròst ’вызвалены, вольны’. Гл. просты.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГРА́НДЫ
(Grandes),
у сярэдневяковай Іспаніі вышэйшае духоўнае і свецкае дваранства. Займалі высокія дзярж. пасады, карысталіся вял. прывілеямі і былі вызвалены ад падаткаў. З 16 ст. гранды — спадчынны дваранскі тытул (адменены ў 1931).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
прызы́ўны, ‑ая, ‑ае.
Які нясе ў сабе прызыў, заклік, гучыць як заклік. Дастаіш да васьмі гадзін і пачуеш, як з усіх бакоў паляцяць да цябе прызыўныя заводскія гудкі.Кулакоўскі.Зазвінелі прызыўныя песні аб вызвалены, зазвінелі яны ад Белага да Чорнага мора, і ад усходу сонца і да захаду сонца...Купала.
прызыўны́, ‑а́я, ‑о́е.
Які мае адносіны да прызыву на вайсковую службу. Прызыўны ўзрост. Прызыўная камісія. Прызыўны пункт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́зваліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак.
1.каго-што. Зрабіць свабодным.
В. арыштаваных.
2.што. Вярнуць назад (захопленае ворагам).
В. горад ад захопнікаў.
3.каго (што). Даць каму-н. магчымасць не рабіць чаго-н., пазбавіць ад чаго-н.; выратаваць ад чаго-н.
В. ад дзяжурства.
Вызвалены работнік (які выконвае грамадскія абавязкі з вызваленнем ад вытворчай работы). В. ад пакарання.
4.каго (што). Звольніць, зняць з работы.
В. ад займаемай пасады.
5.каго-што. Выслабаніць ад чаго-н. грувасткага, цяжкага і пад.
В. рукі.
6.што. Апаражніць, ачысціць.
В. месца для шафы.
В. кніжную паліцу.
В. нумар у гасцініцы (выехаць з яго).
|| незак.вызваля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз.вызвале́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)