1) старадаўняе палявое ўмацаванне (роў, акоп) у выглядзе павернутага да праціўніка вострага вугла (параўн.флеш);
2) выступ на днішчы быстраходнага катэра ці паплаўка гідрасамалёта.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АБАШЫ́ДЗЕ Васіль
(Васо) Аляксеевіч (4.12.1854, г. Душэты — 9.10.1926),
грузінскі акцёр, рэжысёр. Нар.арт. Рэспублікі (1922). З 1879 у Тыфліскай драм. трупе. Адзін з заснавальнікаў рэаліст.груз. акцёрскай школы. Стварыў яркія характарныя і камед. вобразы ў нац. і класічным рэпертуары: Карапет («Скупы» Г.Эрыставі), Акоп («Ханума» А.Цагарэлі), Хлестакоў, Гараднічы («Рэвізор» М.Гогаля), Шмага («Без віны вінаватыя» А.Астроўскага) і інш. Заснавальнік і рэдактар першага ў Грузіі тэатр.час. «Тэатры» (з 1885).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
rów, rowu
м.
1. роў; канава;
rów odpływowy — адвадная канава;
rów nawadniający — арашальная канава;
2.вайск.. акоп; роў;
rów łącznikowy вайск. ход злучэння;
rów strzelecki вайск. стралковы акоп;
3. упадзіна;
rów oceaniczny — акеанічная ўпадзіна
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
trench
[trentʃ]1.
n.
1) ако́п -у m., траншэ́я f.
2) глыбо́кая разо́ра, роў -ву m., кана́ва f.
2.
v.t.
1) ако́пвацца, умацо́ўваць ако́памі
2) капа́ць равы́
•
- trench upon
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ГЮРДЖА́НАкоп Маркаравіч
(17.12.1881, г. Шуша, Нагорны Карабах — 28.12.1948),
армянскі скульптар. Вучыўся ў маст. акадэміі Жуліяна ў Парыжы (1906—10), наведваў майстэрню А.Радэна. Працаваў у Маскве (з 1914), Парыжы (з 1921). Адметнае ў творчасці Гюрджана — своеасаблівае спалучэнне рыс стараж. мастацтва Усходу і тагачасных зах.-еўрап. плыней. Аўтар партрэтаў М.Горкага (1914), С.Рахманінава (1915), М.Сар’яна (1927), статуі «Саламея» (1925), помніка Л.Талстому ў Парыжы (устаноўлены ў 1955), надмагілляў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Пэ́рса (persą) ’адрэзак поля, шырэйшы за загон’ (беласт., SOr, 17, 244), pers, bers ’тс’ (там жа). Рэлікт на базе кораня і.-е.*prkпараўн. літ.praparšas ’роў, акоп’, s на месцы š тлумачыцца ўплывам “мазурэння” на поўначы Беласточчыны (гл. Абрэмбская–Яблонская, Зб. Аванесаву, 200–204; Śladami, 406–412); не выключана народнаэтымалагічнае пераасэнсаванне ў назвах палёў тыпу Perša, Perse (параўн. парадкавы лічэбнік першы, польск.pierwszy), літ.Peršiekščis (Słownik nazw terenowych póln.-wsch. Polski, Warszawa, 1992, 354–355), гл. Цыхун, Зб. Абрэмбскай-Яблонскай, 47. Гл. таксама перс.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Schánze
I
f -, -n вайск.ако́п, земляно́е ўмацава́нне
II
sein Lében in die ~ schlágen* — рызыкава́ць жыццём, ахвярава́ць жыццё (дзеля чаго-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
прыцэ́ліцца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.
1. Падрыхтавацца да стральбы, навёўшы зброю на цэль. Чыжык прыцэліўся, але рукі дрыжалі і ўвесь час неспакойна скакала мушка.Лупсякоў.Рагозін ускочыў у акоп, схапіў вінтоўку, прыцэліўся і стрэліў.Гурскі.// Накіраваць што‑н. на каго‑, што‑н. Аніся ўжо выліла ўсю ваду з лейкі, а Шаевіч ніяк не мог прыцэліцца і сфатаграфаваць яе.Сабаленка.
2.перан.Разм. Намерыцца зрабіць што‑н.; абраць аб’ект дзеяння, уздзеяння. [Цярэшка:] — Скажам, табе захочацца ўхапіць лепшую валоку панскай зямлі, і я на яе прыцэліўся, от і счэпімся загрудкі — каламі не разбароніш.Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лажаме́нт
(фр. logement)
1) апорнае прыстасаванне для замацавання на транспартных сродках якіх-н. машын, грузаў;
2) апорнае прыстасаванне для размяшчэння касмічнага лятальнага апарата на стартавай пляцоўцы;
3) прафіляванае сядзенне крэсла для лётчыка або касманаўта;
4) уст. невялікі акоп для пяхоты або гармат.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Са́па1 ’акоп, траншэя, падкоп’ (ТСБМ). Праз рус.са́па ’тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 82), якое з франц.sap(p)e ’траншэя’ (Праабражэнскі, 2, 251; Фасмер, 3, 558). Адсюль фразеалагізм ціхай сапай ’непрыметна, цішком’, гл. Лепешаў, этым. фраз., 401–402.
Са́па2 ’від рыбы (тонкая, касцістая)’ (ТС). Рус.дыял.са́па ’рыба Cyprinus ballerus L.’ Існуючыя версіі няпэўныя. Параўноўвалі з літ.šãpalas ’рыба Leuciscus cephalus’, лат.sapals ’від карпа’, гл. Мацэнаўэр, LF, 19, 246 і наст., што адвяргае Фасмер (3, 558), таксама як і думку Мацэнаўэра (Cizí sl., 303) аб сувязі з ням.Zope ’від карпа’, zupe ’тс’. Лаўчутэ (Балтизмы, 148) выводзіць з лат.sapols ’галаўль’; супраць Анікін, Опыт, 272–273 (прапануе сувязь з прасл.*sopěti, *sapeti.