Пі́льня ’тартак’ (Варл.), ’лесапільня’ (пух., Сл. ПЗБ), укр. харк. пи́льня ’тс’, рус. пи́льня ’месца, дзе пілуюць лес пры дапамозе вады, парай, коньмі’. Да пілі́ць 1 (гл.). Суф. ‑ня ўзыходзіць да прасл. ‑ьnʼa, параўн. kolьnʼa ’дрывотня’, stajьnʼa ’стайня’, які пашыраны пераважна на паўн.-слав. тэрыторыі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Распу́цце 1 ’вясенняе бездарожжа, распуціца’ (Нас.), роспу́ціца, роспу́цье ’тс’ (ТС). Ад пуць ’шлях, дарога’ (гл.). Параўн. рус. дыял. распу́ти́ться ’стать няпутным (пра бездарожжа)’.
Распу́цце 2 ’месца, дзе дарога раздвойваецца, развілка’ (Яшк.), роспу́тнік дорогі ’раздарожжа, развілка дарог’ (ТС). Параўн. славен. razpotje ’тс’. Да пуць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скамурдзі́цца ‘скрывіць морду’ (Касп.). Мабыць, з *скамардзі́цца, дзе пачатак слова ўяўляе экспрэсіўнае *(s)ko‑ пры дзеяслове *mъrdati ‘махаць, рухаць, грымаснічаць’, пра апошні Куркіна (ОЛА, Исследов., 1972, 215–216) мяркуе, што ён захаваўся ў рус. смордать ‘камячыць, сціраць’. Адносна словаўтваральнай мадэлі параўн. яшчэ скапэдзіцца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Смактуга́ ‘нізкае месца на полі, дзе вымакае рунь’ (зэльв., Нар. словатв.). Да смактаць (гл.) з суф. ‑уг(а). Сюды ж смакту́н ‘падзолістая глеба’ (ашм., Сл. ПЗБ), смакту́нь ‘халодная неўрадлівая глеба’ (Скарбы) з суф. ‑ун, ‑унь, а таксама магчымы наватвор Ластоўскага смакту́г, смактугі́ ‘помпа’ (Ласт.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Талера́нтны ’цярпімы’ (ТСБМ); сюды ж толера́нтнасьць ’верацярпімасць’ (Ласт.). Т. зв. еўрапеізм, шляхі пранікнення няясныя, магчыма, ад польск. tolerant ’памяркоўны чалавек’ (Варш. сл.). З заходнееўрапейскіх моў, дзе ням., англ. tolerant, франц. tolérant ’талерантны’ ад лац. tolerans, ‑ntis ’які церпіць’ (ЕСУМ, 5, 593; Голуб-Ліер, 484).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ало́нж
(фр. allonge = надстаўка)
1) прамая або выгнутая шкляная трубка, па якой вадкасць з халадзільніка, дзе адбываецца дыстыляцыя, сцякае ў прыёмнік;
2) аркуш паперы, які прымацоўваецца да вэксаля для гарантыйных запісаў, калі яны не змяшчаюцца на вэксальным бланку;
3) найбольшая адлегласць, з якой баксёр можа нанесці ўдар.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
камо́ра
(польск. komora, ад лац. camara)
1) невялікае памяшканне пры хаце для захоўвання запасаў ежы і розных хатніх рэчаў;
2) мытня ў Вялікім княстве Літоўскім, дзе ацэньваўся тавар, які прывозілі купцы і іншыя гандляры, і спаганялася мыта;
3) кантора пры лясніцтве (у 19 — пач. 20 ст.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фо́кус1
(лац. focus = ачаг)
1) пункт, дзе сыходзяцца адбітыя ад выпуклага або ўвагнутага люстра ці пераломленыя лінзай прамяні;
2) пастаянны пункт, які мае асаблівыя ўласцівасці ў адносінах да любога пункта на крывой;
3) ачаг хваробнага працэсу ў арганізме;
4) перан. цэнтр якіх-н. з’яў, уласцівасцей, падзей.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
эмігра́цыя
(лац. emigratio)
1) перасяленне людзей з краіны, дзе яны жылі, у чужую краіну па палітычных, эканамічных, рэлігійных ці іншых прычынах і пражыванне там пасля перасялення (параўн. іміграцыя);
2) сукупнасць ураджэнцаў іншай краіны, якія пражываюць у дадзенай краіне ў якасці яе грамадзян;
3) тое, што і дыяпедэз.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
box2 [bɒks] n.
1. скры́нка; куфэ́рак; каро́бка (таксама іх змесціва);
a box of chocolates каро́бка цуке́рак;
a Christmas box каля́дны па дару́нак
2. theatre ло́жа; гледачы́
3. спецыя́льна прызна́чанае ме́сца ў судзе́ або́ на спарты́ўнай пляцо́ўцы;
the jury box ла́ва для прыся́жных;
the witness box ме́сца, дзе выступа́юць све́дкі ў судзе́
4. бу́дка;
a sentry box бу́дка вартаво́га;
a telephone box BrE тэлефо́нная бу́дка
5. the box BrE, infml тэ́лік
6. ко́злы (месца для фурмана)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)