падрэ́заць сов.
1. в разн. знач. подре́зать;
п. валасы́ — подре́зать во́лосы;
п. хле́ба — подре́зать хле́ба;
п. дзёран — подре́зать дёрн;
няўда́ча ~зала яго́ — неуда́ча подре́зала его́;
2. перен., разг. (словом) подде́ть;
ло́ўка я яго́ ~заў — ло́вко я его́ подде́л;
3. перен., разг. (о болезни) подкоси́ть;
хваро́ба яго́ ~зала — боле́знь его́ подкоси́ла;
4. подре́зать; (пилой — ещё) подпили́ть;
◊ п. кры́лы — подре́зать кры́лья
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
лесапі́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
1. Машына для распілоўкі лесу (у 2 знач.).
2. Невялікая лесапільня; тое, што і лесапільня. У двары лесапілкі, над абрывам хадзіў вартавы і нікога не падпускаў да ракі. Шамякін. У пошуках кавалка хлеба .. [Людвігу Сцяпанавічу] давялося працаваць чорнарабочым на лесапілцы і прадаўцом газет. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нячы́шчаны, ‑ая, ‑ае.
1. Брудны, пакрыты пылам, граззю. — Ну, ну, адвяжыся, гультай... Вунь стрэлкі нячышчаныя, а ён бадзяецца дзе. Лынькоў.
2. Пакрыты лускою, з лушпінамі. Толькі крывілася [дзяўчына], што рыба была нячышчаная, у попеле, без солі ды без хлеба. Маўр. Што варылі? Цяжка было разабраць: бульбу, бручку, буракі — усё нячышчанае. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскашэ́ліцца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.
Разм. Пайсці на значныя выдаткі; не паскупіцца. Раскашэліцца на вяселле. □ Меліяранскі .. раскашэліўся і наняў вайсковы духавы аркестр. С. Александровіч. [Міход:] — У нас тут што-што, а хлеб будзе. Ды яшчэ цётка Хіма як раскашэліцца, то і да хлеба сёе-тое знойдзе для такой сваячкі, як вы. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апо́шні, -яя, -яе.
1. Канцавы ў шэрагу чаго-н.
А. дзень заняткаў.
А. ў чарзе.
У а. раз.
2. Адзіны, астатні.
Раздзяліць а. кавалак хлеба.
3. Які толькі што з’явіўся, самы новы.
А. нумар часопіса.
Апошнія паведамленні.
Апранацца па апошняй модзе.
4. Канчатковы, беспаваротны, рашаючы; вышэйшы, крайні.
Апошняе слова.
А. сродак.
5. Зусім дрэнны, самы горшы (разм.).
Лаяць апошнімі словамі.
6. Гэты, толькі што названы (кніжн.).
Зайшла адна жанчына, затым другая, апошняя — з дзіцём.
7. наз. апо́шняе, -яга, н. Тое адзінае, што засталося.
Гатовы з чалавекам апошнім падзяліцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Kánte
f -, -n
1) кант; край, грань
2) кант, бардзю́р; шляк, аблямо́ўка
3) акра́ец (хлеба)
◊ auf die hóhe ~ légen — адкла́дваць на чо́рны дзень, рабі́ць зберажэ́нні
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
галадаць, галадаваць, недаядаць; пасціць, пухнуць (перан.) □ не мець куска хлеба, душыцца голадам, пухнуць з голаду, перабівацца з хлеба на квас, спяваць на хлеб, сядзець на мякіне, сядзець на нішчымніцы, класці зубы на паліцу, ляскаць зубамі, грэць зубы, смактаць палец, смактаць лапу
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
га́лка 1, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Птушка сямейства крумкачовых з чорным апярэннем. Угары, на голых ліпах, голасна і сварліва крычалі галкі. Шамякін.
га́лка 2, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Тое, што і галушка (у 1 знач.). [Андрэйка] адламаў ад скібкі хлеба кавалак мякішу і зляпіў галку. Гамолка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзель, ‑і, ж.
1. Частка, доля, выдзеленая каму‑н. для карыстання, апрацоўкі і пад. — Каму гэты? — паказаў пальцам Кісяленка на крайні кусок хлеба. — Першаму, — адказаў Віктар. Марынчук узяў сваю дзель. С. Александровіч. Мацвею тады хутарок дастаўся. Быў якраз такі на яго дзель абрубак зямлі. Лобан.
2. Вынік дзялення аднаго ліку на другі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
табу́н, ‑а, м.
Статак коней, а таксама аленей і некаторых іншых капытных жывёл, якія пасуцца разам. У пана былі табуны коней, валоў, гумны хлеба, багатыя палацы. Каваль. [Дзед Арцём] абыходзіць калгасны табун, што пасвіцца на свежаскошанай канюшыне. Бядуля. // Чарада (птушак). Табун гусей. // перан. Вялікая група людзей, натоўп. Гляджу, [немцы] табуном папляліся на выхад з гаража. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)