старажытны рымскі патрыцыянскі род. Яго легендарнымі прадстаўнікамі лічыліся тры юнакі-блізняты Гарацыі, якія перамаглі ў адзінаборстве трох блізнят Курыяцыяў з Альба-Лонгі ў час вайны Рыма з Альба-Лонгай (7 ст. да н.э.); Марк Гарацый Пульвіл, адзін з першых консулаў Рэспублікі, які заключыў дагавор Рыма з Карфагенам у 510—509 да н.э. і асвяціў Капіталійскі храм; Публій Гарацый Коклес (аднавокі). Праславіўся тым, што адзін абараняў мост цераз р. Тыбр ад этрускаў, якія ў 508 да н.э. наступалі на Рым.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Кі́ца ’коцік’ (Нас., Сцяц.). Укр.киця, польск.kicia ’тс’. Назва ката гукапераймальнага паходжання. Параўн. падзыўныя для ката (гл. ніці‑ніці): укр.киць‑киць, кицю‑кицю, польск.kici‑kici, kić‑kić. Цікава, што выгукі, якімі падклікаюць катоў, супадаюць у гэтых трох мовах, як і назва ката, якая ад іх паходзіць. Асабліва блізкія беларускія і польскія формы. Найбольш верагоднай застаецца гіпотэза Брукнера (226) аб пранікненні з ням.Kitze ’кошка’ (kitz‑kitz ’падзыўны вокліч’) у польскую мову. Адтуль лексема трапіла ў беларускую і украінскую. У іншых славянскіх мовах, уключаючы рускую, пералічаныя формы практычна адсутнічаюць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
буды́зм
(англ. buddhism, ад санскр. buddha = прасвятленне)
адна з трох (побач з хрысціянствам і ісламам) сусветных рэлігій, якая ўзнікла ў VI ст. да н. э. у Індыі і пашырылася ў Кітаі, Японіі, Манголіі, Індакітаі, Бірме.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
danie
н.
1. страва;
obiad z trzech dań — абед з трох страў;
drugie danie — другая страва;
karta dań — меню;
2. назоўнік ад dać danie możliwości — даванне магчымасці
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ply
I[plaɪ]
v., -plied, -plying
1) займа́цца
2) шчы́ра працава́ць, наляга́ць на што
3) дапы́твацца, шмат пыта́цца
4) рэгуля́рна курсава́ць (пра аўто́бус)
II[plaɪ]
n., pl. plies
таўшчыня́f.; пласт -у, слой -ю m., сто́лка f.
three-ply rope — вяро́ўка з трох па́смаў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
іпаста́сь
(гр. hypostasis = сутнасць)
1) адна з асоб хрысціянскай тройцы (бог выступае ў трох іпастасях: бог-бацька, бог-сын і бог-дух святы);
2) перан. тое, што цесна далучаецца да каго-н., чаго-н. іншага.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
трынітрафено́л
(ад гр. tri = трох + nitron = салетра + фенол)
арганічнае злучэнне араматычнага рада, выбуховае рэчыва ў форме крышталёў жоўтага колеру, якое з-за шкоднасці вытворчасці і прымянення заменена іншымі выбуховымі рэчывамі, у асноўным тратылам, пікрынавая кіслата.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тры́плекс
(лац. triplex = трайны)
1) безасколачнае шкло, якое складаецца з двух лістоў звычайнага шкла і слою пракладкі з празрыстай пластмасы паміж імі;
2) канструкцыя, састаў або працэс, якія складаюцца з трох самастойных частак, элементаў, стадый.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
distance[ˈdɪstəns]n.
1. адле́гласць, дыста́нцыя;
at a distance of three miles на адле́гласці трох міль
2. праме́жак ча́су;
At this distance in time I cannot remember. Праз столькі часу я не магу гэтага памятаць.
♦
from a distance здалёк, здалёку;
in the distance удалечыні́;
keep one’s distance трыма́цца ўбаку́;
keep smb. at a distance трыма́ць каго́-н. на зна́чнай адле́гласці
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
АДЖА́НТА
(Ajanta),
комплекс будыйскіх манастыроў 2 ст. да н.э. — 7 ст.н. э., высечаных у скалах каля пас. Аджанта ў штаце Махараштра ў Індыі. Складаецца з 29 пячорных залаў: 4 «чайцья» (малельныя залы) і 25 «віхар» (квадратныя залы, акружаныя з трох бакоў келлямі). Сусветна вядомая насценная размалёўка пячор вызначаецца багаццем фантазіі, прыгажосцю колеру і рытму. Жывапіс, што захаваўся ў фрагментах, — ілюстрацыі да будыйскай міфалогіі, але ў ім шырока паказана карціна інд. побыту таго часу.
«Чайцья» ў Аджанце.Да арт. Аджанта. Прынцэса, якая памірае. Фрагмент размалёўкі.
