упяцяры́х, прысл.
Колькасцю ў пяць асоб (рознага полу) або істот (ніякага роду). Калень гэты, нібыта яго ўзялі і наўмысля пагаблявалі, роўны і гладкі, што твой стол. Можна сесці ўпяцярых. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шабасо́вы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да шабасу (у 1 знач.). Шабасовыя свечкі. □ Сеў і з клунка.. [Сымон] вымае Рыбу, хлеб, кладзе па дол; Няхай Шлёма прабачае: Шабасовы гэта стол! Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ла́бур ’гультай’ (стол., Нар. лекс.). З укр. лобурь ’грубы чалавек, боўдзіла, дубіна’. Параўн. таксама лабсір (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ту́лубка ‘карэнная жыхарка’ (ТС). У выніку перастаноўкі зычных з ту́булка ‘тс’ (стол, Жыв. НС), гл. тубалка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
велічыня́, -і́; мн. велічы́ні і (з ліч. 2, 3, 4) велічыні́; -чы́нь, ж.
1. Памер, аб’ём, працягласць чаго-н.
Стол сярэдняй велічыні.
Змераць велічыню пакоя.
2. Колькасць чаго-н.; сума; лік.
В. зарплаты.
В. асігнаванняў.
3. Усё тое, што можна вымераць, злічыць (спец.).
Пастаянная в.
Бясконца малая в.
Роўныя велічыні.
4. перан., толькі адз. Пра чалавека, выдатнага ў якой-н. галіне дзейнасці.
Ён сусветная в. ў навуцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
usiąść
зак. сесці;
usiąść na kanapie (za biurkiem) — сесці на канапу (за пісьмовы стол)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
прыста́віць сов., в разн. знач. приста́вить; (оперев в верхней части — ещё) прислони́ть;
п. стол да акна́ — приста́вить стол к окну́;
п. до́шку да сцяны́ — приста́вить (прислони́ть) до́ску к стене́;
п. да лі́чбы нуль — приста́вить к ци́фре ноль;
п. вартаўніка́ — приста́вить сто́рожа
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
сурвэ́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
1. Невялікі (звычайна квадратны) кавалак тканіны або паперы, якім карыстаюцца для засцеражэння вопраткі ў час яды, у цырульнях і пад. Начальнік сядзіць за сталом.., падаткнуўшы пад бараду белую сурвэтку. Сачанка. Цырульнік змахвае сурвэткай рэшткі пены і шыпіць пульверызатарам. Каршукоў.
2. Абрус (звычайна невялікіх памераў), якім накрываюць стол. Палавічкі на падлозе, засланы бялюткай сурвэткай стол — усё тут было сціпла і разам з тым акуратна. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вы́лезці (БРС, Гарэц., Яруш., Касп.), вы́лізьць (Бяльк.), вылаза́ты ’выходзіць (аб коласе)’ (Выг. дыс., стол., нараўл.). Гл. лезці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́ўстуха ’брыца, Echinochloa crusgalli L.’ (стол., ЛА, 1). Да то́ўсты (гл.). Названа паводле таўсматага круглага пушыстага коласа.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)