Лякра́з ’якраз’ (стол., Нар. лекс.). Да як і раз (гл.). Аб мене й‑ > лʼ‑ гл. Карскі (1, 303).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Ро́зган, ро́згын ’баразна, што раздзяляе значныя ўчасткі поля’ (палес., Выг.). Да разгон, разганя́ць < раз- (роз-) і гнаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Ро́страсень, ро́страсэнь ’неахайна апрануты чалавек’ (пін., ЖНС). Да раз‑/рос‑ і трэсці (лахманамі) ’быць вельмі бедна апранутым’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

назаўсёды, прысл.

На ўвесь час, на ўсё жыццё. Паехаць назаўсёды. Расстацца назаўсёды. □ Той дзень Алене запомніўся назаўсёды. Пестрак. Сяброў сваіх запомніў назаўсёды, Бо аж да самага канца вайны Ішоў паперадзе свайго я ўзвода, А поруч утраіх ішлі яны. Вітка.

•••

Заснуць назаўсёды гл. заснуць.

Раз (і) назаўсёды гл. раз.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ра́завы, ‑ая, ‑ае.

Сапраўдны на адзін раз. Разавы білет. □ Пайшоў [Назарчук] на міжгароднюю. Там сказалі, што на «Беларусь» можна пазваніць толькі ў гадзіну ночы. «У гадзіну, дык у гадзіну», — падумаў сабе чалавек і ўзяў разавы талон. Сабаленка. // Які робіцца толькі за адзін прыём або толькі раз. Разавы збор. Разавая дапамога.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падле́ньвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

Разм. Крыху ленавацца. [Васіль:] — Антось усю вясну хадзіў на работу.. Праўда, падленьваўся іншы раз. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

парке́ціна, ‑ы, ж.

Разм. Асобная дошчачка паркету. Нехта раз-пораз паскрыпвае паркецінамі, мабыць, пераступае з нагі на нагу. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перапаласка́ць, ‑лашчу, ‑лошчаш, ‑лошча; зак., што.

1. Выпаласкаць нанава, яшчэ раз.

2. Выпаласкаць, папаласкаць усё, многае. Перапаласкаць усю бялізну.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пераштэмпелява́ць, ‑пялюю, ‑пялюеш, ‑пялюе; зак., што.

1. Паштэмпеляваць усё, многае. Пераштэмпеляваць усе пісьмы.

2. Паставіць штэмпель яшчэ раз, нанава.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Unum malo datum quam promissum geminatum

Лічу за лепшае, каб адзін раз далі, чым двойчы паабяцалі.

Предпочитаю, чтобы один раз дали, чем дважды пообещали.

Гл.: Est avis...

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)