прасу́нуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -нься; зак.
1. Пралазячы, высунуцца, прайсці паміж чым-н. ці дзе-н.
У дзверы прасунулася галава.
П. наперад.
2. Сунучыся, перамясціцца на якую-н. адлегласць.
Нашы войскі прасунуліся значна наперад.
3. перан. Высунуцца, павысіцца (разм.).
П. па службе.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Наблізіцца да завяршэння (разм.).
Справа прасунулася.
|| незак. прасо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. прасо́ўванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ля́пацца несов., разг.
1. стуча́ться;
не́хта ля́паецца ў дзве́ры — кто́-то стучи́тся в дверь;
2. (падать) ля́паться; шлёпаться, бря́каться;
3. бры́згаться чем-л. ли́пким
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
сту́кацца несов.
1. сту́каться, ударя́ться;
2. (друг с другом) ста́лкиваться;
1, 2 см. сту́кнуцца;
3. (пытаться войти) стуча́ться;
◊ с. ў дзве́ры — стуча́ться в дверь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Rastro dentato prata parata dato
Касі лугі, калі паспелі.
Коси луга, когда созрели.
бел. Ідзі, пакуль дзверы адчынены, бо потым не дасі рады. Лаві рыбку, як ловіцца.
рус. Когда дрова горят, тогда и кашу варят. Коси, коса, пока роса. Из воска надо лепить, когда он мягок. Когда в печи жарко, тогда и варко. Пей, пока колодец рядом. Когда торг, тогда и с возом.
фр. Chaque chose en son temps (Всему своё время).
англ. Make hay while the sun shines (Собирай сено, пока светит солнце).
нем. Trinke, wenn du am Brunnen bist (Пей, когда ты у колодца).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
otworem
у адкрытым (адчыненым) стане;
drzwi stoją otworem — дзверы адчынены;
wszystko stoi otworem — усё адчынена (адкрыта)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
łomotać
незак.
1. грукатаць, грукаць, стукатаць;
łomotać do drzwi — грукаць у дзверы;
2. разм. біць, лупцаваць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
wyważyć
зак.
1. падняць;
wyważyć drzwi — высадзіць (зняць з завесаў) дзверы;
2. узважыць;
3. тэх. ураўнаважыць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
przywierać
przywiera|ć
незак. прыставаць, прылягаць;
drzwi nie ~ją do ramy — дзверы не прылягаюць да рамы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
pukać
puka|ć
незак. стукаць;
serce pukać — сэрца б’ецца;
~ć do drzwi — стукаць (грукаць) у дзверы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Прытво́р 1, прытвуо́рок ’пярэдняя частка царквы непасрэдна за паперцю’ (ТСБМ; гарад., беласт., Сл. ПЗБ), ’сенцы, ганак’ (малар., пін., Нар. сл.), ’шула, да якога прычыняюцца вароты’ (ТС), ст.-бел. притворъ ’пярэдняя частка царквы, бабінец’. Укр. притво́р ’прытвор у царкве’; ’пярэдняя частка памяшкання’, ’вокны, дзверы’, рус. притво́р ’заходняя паперць царквы, дзе кормяць жабракоў’, дыял. ’прастора паміж адчыненымі дзвярамі і вушаком’, ’аканіца’, ’ніжняя частка дзвярных вушакоў; парог’; ст.-рус. притворъ ’порцік, каланада’, польск. przytwor, н.-луж. pśitwaŕ, славац. pitwor (з *pritvor — Махэк₂, 662), балг. при́твор, серб.-харв. при́твор ’невялікая загарадка для авечак’, ст.-слав. притворъ ’аркада’. Праслав. *pritvorъ, першапачаткова ’прыбудова’. Ад *pritvoriti, якое да прасл. *tvoriti, у ліку першасных значэнняў якога было ’будаваць’, гл. Фасмер, 3, 367; Скок, 3, 627; БЕР, 5, 736; ЕСУМ, 4; 580 (адрознівае аманімічныя ’частка царквы’ і ’дзверы, вокны’). Гл. таксама ESJSt, 12, 719.
Прытво́р 2 ’прыманка для пчол у пустым вуллі’ (ТС). Да твары́ць ’пырскаць, крапіць вулей’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)