ВАЛАСЕ́ВІЧ Эдуард Станіслававіч

(н. 12.3.1918, Магілёў),

бел. паэт-байкапісец. Скончыў Магілёўскі пед. ін-т (1941). Працаваў у Магілёўскім пед. ін-це, прэсе, Белдзяржфілармоніі і інш. Друкуецца з 1937. Яго байкі вылучаюцца актуальнасцю тэматыкі, камізмам сітуацый, дасціпным гумарам (зб-кі «Вершы і байкі», 1954; «Соль», 1962; «Сур’ёзна і з усмешкай», 1973; «Бегемот і іншыя», 1982, і інш.). Піша гумарыстычныя вершы, байкі і казкі для дзяцей («Камар-званар», 1959; «Дняпроўскі чарадзей», 1963; «Горкі мёд», 1967, і інш.), аднаактовыя камедыі («Свет клінам не сышоўся», 1958; «З хворай галавы на здаровую», 1961).

Тв.:

Казёл адпушчэння. Мн., 1968;

Яечня на далоні. Мн., 1984;

Лірыка і сатыра. Мн., 1988.

т. 3, с. 473

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АКУ́ЛЫ

(Selachorpha),

надатрад пласцінашчэлепных рыб. Аб’ядноўвае 8 атр., каля 250 відаў. Пашыраны ва ўсіх акіянах, большасць у трапічных морах, некаторыя ў рэках (Ганг, Амазонка). Найб. старажытныя з рыб, вядомы з сярэдзіны дэвону.

Цела акулы верацёнападобнае, ад 20—30 см у некат. куніцавых (Triakidae) і катранавых (Squalidae) да 20 м (масай да 14 т) у гіганцкай (Cetorhinus maximus) і кітовай (Rhincodon typus). Луска плакоідная. Хваставы плаўнік магутны, гетэрацэркальны. Па баках галавы 5 (зрэдку 6—7) шчэлепных адтулін. Рот ніжні, зубы добра развітыя. Шкілет храстковы, плавальнага пузыра няма. Большасць драпежнікі (асобныя нападаюць на чалавека), некаторыя планктонафагі. Жыва-, яйцажыва- або яйцанараджальныя. Плоднасць ад 2 да 100 эмбрыёнаў. Аб’екты промыслу.

т. 1, с. 216

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

motion

[ˈmoʊʃən]

1.

n.

1) рух -у m.

in motion — у ру́ху, на хаду́

to set (put) in motion — пусьці́ць у ход (машы́ну, спра́ву)

2) рух це́ла, рукі; жэст -у m.

3) прапано́ва f. (на пасе́джаньні)

2.

v.

паказа́ць жэ́стам або́ кі́вам галавы́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

потоло́к м.

1. столь, род. сто́лі ж.;

кесо́нный кессо́нный (я́щичный) потоло́к техн. кесо́нная (скры́начная) столь;

2. ав. найбо́льшая вышыня́; патало́к, -лка́ м.;

◊

взять с потолка́ узя́ць (вы́думаць) з галавы́, вы́смактаць з па́льца;

плева́ть в потоло́к ле́нца ва́жыць; лы́нды (бі́бікі) біць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сва́ливать несов., в разн. знач. зва́льваць; (дерево — ещё) спуска́ць; (в одно место, с повозки и т. п. — ещё) зваро́чваць; (вину на кого-л. — ещё) зваро́чваць; см. свали́ть​ 1;

◊

сва́ливать с больно́й головы́ на здоро́вую зва́льваць з хво́рай галавы́ на здаро́вую.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

слете́ть сов., в разн. знач. зляце́ць, мног. пазлята́ць;

воро́ны слете́ли с гря́док варо́ны зляце́лі (пазлята́лі) з гра́дак;

лист слете́л с де́рева ліст зляце́ў з дрэ́ва;

ша́пка слете́ла с головы́ ша́пка зляце́ла з галавы́;

неча́янно слете́ло с языка́ незнаро́к зляце́ла з языка́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

przejmować się

przejm|ować się

незак. czym браць што да сэрца; узрушвацца ад чаго; пераймацца чым;

nie ~uj się! — не перажывай!; не бяры да галавы!; не пераймайся!

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ду́расць ж, дурата́ ж Dúmmheit f -, -en; Tórheit f -, -en; Stúmpfsinn m -(e)s, Álbernheiten pl; Grílle f -, -n; verrücktes Zéug; Beschränktheit f -, Borníertheit f - (абмежаванасць);

на яго́ найшла́ ду́расць er hat Fláusen [Gríllen] im Kopf;

вы́кіньце гэ́тую ду́расць з галавы́ schlágen Sie sich (D) diese Álbernheiten [Dúmmheiten] aus dem Kopf

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Мя́тлік 1, брасл. мя́тлічак ’матылёк’ (ТСБМ, Яруш., Сл. ПЗБ). Да маты́ль (гл.) < прасл. metelь.

Мя́тлік 2 ’метлюжок звычайны, Poa trivialis L.’ (Шат., Мат. Гом., Ян.), ’свербігуз усходні, Bunias orientalis L.’ (маг., Кіс.). Відаць, праз мятлю́к (гл.) пры ад’ідэацыі мя́тлік ’матыль’ узыходзіць да мятла́ 1 (паводле падабенства кветкі, коласа да мяцёлкі). Аналагічна метлюжок у рус. гаворках: метлига (табол.), метлик (перм., цвяр.), чэш. metlice.

Мя́тлік 3 ’чыстае, мяккае палатно з разрэзам для галавы, якое кума надзявае або накрывае дзіця пры хрышчэнні’ (бых., Рам. 8; лельч., Арх. ГУ; Мат. Гом.), ’сарочка, якую надзявалі дзіцяці першы раз пасля хрышчэння’ (ТС), ’канверт для немаўляці’ (свісл., Шатал.), ’карункавае пакрывала’ (гродз., Сцяшк. Сл.). Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

выхо́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; незак.

1. Незак. да выйсці (у 1–5, 7, 8 і 10 знач.).

2. Быць накіраваным у які‑н. бок. Вокны малога пакоя выходзілі на кірмашовы пляц. Чорны.

3. з чаго. Грунтавацца на чым‑н. Выходзіць з меркавання.

4. у знач. пабочн. Значыць, як вынікае. Але ж, выходзіць, пра .. [схованкі] ведаў і нехта трэці. Якімовіч. — Муруеш, выходзіць? — хмура перапытваў.. [брыгадзір]. — Ну, то муруй, муруй... Вышынскі.

•••

З галавы (з памяці, з думак) не выходзіць — пастаянна думаць пра што‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)