Інвалі́д. Першакрыніца: лац. invalidus ’бяссільны, нядужы’. Для беларускай пасрэднікам магла быць руская (Крукоўскі, Уплыў, 72) ці польская мова. У рускай инвалид у першай палавіне XVIII ст. з франц. invalide (Шанскі, 2, I, 66; Фасмер, 2, 130; Біржакова, Очерки, 363). На карысць польскай крыніцы ст.-бел. инвалидовати ’адмяняць’ (1637 г.) < ст.-польск. inwalidować < с.-лац. invalidare (Булыка, Лекс. запазыч., 30). У польскай была вядома форма inwalid без ‑a на канцы слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
безадка́зны
I в разн. знач. безотве́тственный;
б. ўчы́нак — безотве́тственный посту́пок;
~ная асо́ба — безотве́тственная ли́чность
II безотка́зный;
~ная рабо́та мато́ра — безотка́зная рабо́та мото́ра
III
1. (покорный) безотве́тный; безотка́зный;
~ная істо́та — безотве́тное (безотка́зное) существо́;
2. (оставшийся без ответа) безотве́тный;
~нае пісьмо́ — безотве́тное письмо́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
загубі́ць сов.
1. (привести к гибели) загуби́ть, погуби́ть; угро́бить;
з. чалаве́ка — загуби́ть (погуби́ть, угро́бить) челове́ка;
2. перен. загуби́ть, погуби́ть; разру́шить;
з. та́лент — загуби́ть тала́нт;
з. жыццё — загуби́ть (погуби́ть, разру́шить) жизнь;
3. (истратить без пользы) потра́тить, загуби́ть;
з. час — потра́тить (загуби́ть) вре́мя
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пачака́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е; зак.
1. каго-што, чаго і без дап. Чакаць некаторы час. Пачакаць добрага надвор’я. □ Акрамя дзяцей на вуліцы нікога не было, але раптам у канцы яе паказаўся чалавек. Лявон вырашыў пачакаць яго. Чорны. [Толя] пачакаў яшчэ адзін дзень. Але і на трэці, і на чацвёрты дзень дзед не вярнуўся. Якімовіч. [Валодзя] рукой выканаў ямку, пачакаў, пакуль насачылася вады. Хомчанка.
2. з інф., з чым і без дап. Не пачынаць дзейнічаць; памарудзіць. [Андрэй:] — Ці не папярэдзіць нам хлопцаў? [Максім:] — З гэтым яшчэ пачакаем. Машара. — Пачакай злавацца, — перапыніў .. [Пракопа] Аляксееў. Карпаў. — Пачакайце, дзяўчаты, будзем па парадку гаварыць. Асіпенка.
3. заг. пачака́й(це)! у знач. выкл. Ужываецца як перасцярога, пагроза. — Ну, пачакай! — патрос Васіль .. кулаком у той бок, куды пайшоў ляснік. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прачаса́ць 1, ‑чашу, ‑чэшаш, ‑чэша; зак., што.
1. Апрацаваць валакно часаннем. Прачасаць лён.
2. перан. Пільна агледзець ці абстраляць якую‑н. мясцовасць, ловячы каго‑н., шукаючы чаго‑н. Калі Радзівіл акрыяў, дык загадаў прачасаць усе лясы, аколіцы, каб знайсці бунтара Саўку Траяна. Гурскі. Ноччу пры святле ракет гітлераўцы яшчэ раз прачасалі ўчастак паўднёвых варот, але, як і першы раз, нічога не выявілі. Лупсякоў.
3. і без дап. Часаць 1 некаторы час. Прачасаць лён цэлы тыдзень.
прачаса́ць 2, ‑чашу, ‑чэшаш, ‑чэша; зак., што.
1. Спец. Зрабіць, выраўняць што‑н. часаннем 2. Аляксей узяў з рук маладога цесляра сякеру. Прачасаў метры два з аднаго боку і адагнуўся. Пальчэўскі.
2. і без дап. Часаць 2 некаторы час. Прачасаць увесь дзень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыба́віць, ‑баўлю, ‑бавіш, ‑бавіць; зак., што.
1. і чаго. Далучыць, дадаць што‑н. да чаго‑н.; павялічыць колькасць чаго‑н. — Бяда ўся ў зямельным голадзе. А хутары зямлі не прыбавяць. Галавач. // Павялічыць, зрабіць большым (памер, колькасць, хуткасць і пад.). Танкі прыбавілі хуткасць і паспелі пераскочыць мост раней за «праціўніка». Хомчанка. Якаў больш не сцерпеў размовы з Цітком, прыбавіў кроку і пакінуў яго ззаду. Лобан.
2. і без дап. Сказаць што‑н. у дадатак да ўжо сказанага; дадаць. А другі голас прыбавіў: — Усё ўбівае ў галовы, што не гэтак, кажа, жыць трэба, як мы жывем.. Чорны.
3. і без дап. Разм. Перабольшыць, прыхлусіць. — Чаму не скажуць? ото дзіва! Той самы «Тэш», каб падлізацца, Яшчэ прыбавіць і размажа! Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чмуры́ць, чмуру, чмурыш, чмурыць; незак., каго-што і без дап.
1. Дурыць, адурманьваць, тлуміць. [Зоя:] — Дзень і ноч на заводзе і дома мудруе і майструе. Я ўжо казала яму: кінь ты, не чмуры галавы. Сабаленка. — Заўтра... Паслязаўтра. Пасля дожджыку ў чацвер, — ужо весела жартуючы, сказаў Каляда.. — Ты мне не чмуры — пасля дожджыку! Ваданосаў.
2. Ашукваць, абдурваць каго‑н., збіваць з толку. І тулілася ўдоўка, Пеставала прымака: — Ну й разумная галоўка! Як людзей ты чмурыш лоўка! Ну і лёгкая рука! Валасевіч.
3. без дап. Гаварыць, рабіць глупствы; хлусіць; прыдурвацца. [Антонаўна:] — А не чмуры ты, стары дурань. Дзяцей пагадаваў, а розуму не набраўся. Прокша. [Раіса:] — Кіньце чмурыць... Я не такая наіўная, каб не пазнаць, як крычыць сава. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
метафі́ізіка
(лац. metaphysica, ал гр. meta ta physika = пасля фізікі)
1) філасофскае вучэнне, якое сцвярджае нязменнасць раз назаўсёды дадзеных пачаткаў свету;
2) спосаб мыслення, які разглядае з’явы без уліку іх узаемнай сувязі і развіцця;
3) перан. што-н. малазразумелае, туманнае.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
тэкст
(лац. textum = сувязь, злучэнне)
1) тое, што напісана або надрукавана (напр. т. пратакола, т. рамана);
2) асноўная частка напісанага або надрукаванага без падрадковых заўваг, спасылак, каментарыяў (напр. зноска пад тэкстам);
3) словы, на якія напісана музыка (напр. т. песні).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
go by
а) міна́ць (пра час); прахо́дзіць паўз што
б) кірава́цца чым, трыма́цца чаго́
в) ісьці́ пад чым
go by the name — быць вядо́мым пад і́мем
г) абыхо́дзіцца без чаго́
He cannot go by without food — Ён ня мо́жа абыхо́дзіцца бязь е́жы
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)