саліпсі́зм, ‑у, м.
Ідэалістычны філасофскі погляд, які прызнае адзінай рэальнасцю асобу таго, хто пазнае, а навакольны свет разглядае як сукупнасць адчуванняў гэтай асобы; крайні суб’ектывізм.
[Лац. solus — адзін і ipse — сам.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
электрасе́тка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.
Сукупнасць правадоў і збудаванняў, якія служаць для перадачы электраэнергіі ад месца вырабу да месц спажывання. Электрасетка завода. Высакавольтная электрасетка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
істо́та, -ы, ДМ -то́це, мн. -ы, -то́т, ж.
1. Жывы арганізм; чалавек або жывёліна.
Навокал не відаць ніводнай жывой істоты.
2. Сукупнасць пэўных уласцівасцей, якасцей, фізічных і душэўных сіл чалавека.
Непасрэднасць дзіцячай істоты.
Мары і летуценні захапілі ўсю яго істоту.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
арке́стр, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Сукупнасць музычных інструментаў для выканання музычных твораў; калектыў музыкантаў, якія разам выконваюць твор на розных інструментах.
Духавы а.
Струнны а.
2. Месца ў тэатры перад сцэнай, дзе знаходзяцца музыканты.
|| прым. арке́стравы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абаро́на, -ы, ж.
1. гл. абараніць.
2. Сукупнасць сродкаў, неабходных для адпору ворагу.
Мацаваць абарону краіны.
3. Сістэма абарончых збудаванняў.
Прарваць абарону ворага.
4. Абарончы бок у судовым працэсе, у гульні.
Сведкі абароны.
Гуляць у абароне.
|| прым. абаро́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скульпту́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.
1. Майстэрства стварэння аб’ёмных мастацкіх твораў шляхам разьбы, высякання, лепкі або адліўкі, коўкі, чаканкі.
2. Твор такога мастацтва, а таксама сукупнасць такіх твораў.
Скульптуры, выкананыя на высокім мастацкім узроўні.
|| прым. скульпту́рны, -ая, -ае.
С. партрэт.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шкіле́т, -а, М -лёце, мн. -ы, -аў, м.
1. Сукупнасць касцей, якія ствараюць цвёрдую аснову цела чалавека і жывёл.
Ш. чалавека.
На яго страшна глянуць: ш. (пра вельмі худога чалавека).
2. перан. Аснова, каркас.
Ш. будынка.
|| прым. шкіле́тны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
АБСАЛЮ́ТНАЯ ГЕАМЕ́ТРЫЯ,
сукупнасць геам. палажэнняў, якія не залежаць ад пастулата аб паралельных прамых. Агульная частка для эуклідавай геаметрыі і Лабачэўскага геаметрыі.
т. 1, с. 43
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ЗОАПЛАНКТО́Н
(ад зоа... + планктон),
сукупнасць жывёл, якія жывуць у тоўшчы вады марскіх і прэсных вадаёмаў і пераносяцца цячэннямі; састаўная ч. планктону.
т. 7, с. 103
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АПАРА́Т
(ад лац. apparatus абсталяванне),
1) прылада, тэхн. ўстройства, прыстасаванне.
2) Сукупнасць дзярж. устаноў, арг-цый, якія абслугоўваюць якую-н. галіну кіраўніцтва, гаспадаркі і інш. 3) Наменклатурныя супрацоўнікі вышэйшых органаў кіравання.
4) Заўвагі, паказальнікі і інш. дапаможны матэрыял да навук. працы, выдання.
5) Сукупнасць органаў чалавека, жывёл або раслін, якія выконваюць якую-н. функцыю ў арганізме, напр. стрававальны апарат, дыхальны апарат.
т. 1, с. 418
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)