◎ Нага́й ’заезд (пры лоўлі рыбы невадам)’: у два нагая ловілі (ТС). Няясна, магчыма, звязана з назвай цюркскага племені поуаі ў Крыме; можна выказаць здагадку, што гэта перанос нейкага вайсковага тэрміна (атака коннікаў асобнымі падраздзяленнямі, эскадронамі?) на спосаб рыбнай лоўлі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АКУЛІРО́ЎКА
(ад лац. oculus вока),
спосаб прышчэплівання раслін роставай пупышкай (вочкам). Найб. пашыраны спосаб размнажэння многіх пладовых дрэў. Спячым вочкам часцей за ўсё прышчэпліваюць сеянцы дзікіх відаў і культурных сартоў. Акуліроўка патрабуе найменшага расходу прышчэпачнага матэрыялу і забяспечвае адносна высокую прыжывальнасць прышчэпак. Прышчэпа прыдатная да акуліроўкі ў час летняга руху сокаў (ліпень—жнівень), калі ў раслін добра адстае кара. У першую чаргу акуліруюць костачкавыя культуры, потым грушу, насенныя прышчэпы яблыні і апошнімі — клонавыя прышчэпы.
Акуліроўка: а — паўмесяцавы надрэз кары прышчэпы; б — падоўжны разрэз кары; в — пачатак зрэзу шчытка з пупышкай; г — размяшчэнне шчытка пад кару; д — абцісканне кары пасля размяшчэння шчытка; е — пачатак абвязкі; ж — паслядоўнасць абвязкі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЕНЕРА́Л-БАС
(ням. Generalbaβ літар. агульны бас),
баса кантынуа, лічбаваны бас, спосаб запісу муз.сугуччаў лічбамі пры басовым голасе, на аснове якога выканальнік стварае акампанемент; аснова вучэння аб гармоніі. Умоўнасць запісу дае выканаўцу-арганісту (клавесіністу) свабоду ў выбары дэталей фактуры, магчымасць імправізацыі. Генерал-бас як тып суправаджэння склаўся ў Італіі ў 2-й пал. 16 ст. Яго пашырэнне звязана з развіццём гамафоніі ў еўрап. музыцы 2-й пал. 16 — 1-й пал. 18 ст. Узоры генерал-баса сустракаюцца ў творах К.Мантэвердзі, Г.Шутца, Г.Пёрсела, А.Карэлі, А.Вівальдзі, Ж.Ф.Рамо, І.С.Баха, Г.Ф.Гендэля і інш. Лічбаваны спосаб запісу партыі акампанементу адрадзіўся ў джазе і эстр. музыцы.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГО́ФМАН (Hofmann) Аўгуст Вільгельм фон
(8.4.1818, г. Гісен, Германія — 5.5.1892),
нямецкі хімік-арганік; адзін з заснавальнікаў ням. прам-сці сінт. фарбавальнікаў. Скончыў Гісенскі ун-т (1840), дзе і працаваў. З 1845 дырэктар Каралеўскага хім. каледжа ў Лондане, з 1865 праф. Берлінскага ун-та. Навук. даследаванні па хіміі араматычных злучэнняў (фарбавальнікаў). Вылучыў з каменнавугальнай смалы бензол, з якога атрымаў нітрабензол, а яго аднаўленнем — анілін (1845, удасканаліў рэакцыю М.М.Зініна). Адкрыў спосаб сінтэзу аліфатычных амінаў уздзеяннем галагеналкілаў на аміяк (рэакцыя Гофмана, 1850), спосаб атрымання першасных амінаў з амідаў карбонавых к-т (перагрупоўка Гофмана, 1881).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
парэнтара́льны
(ад пара- + гр. enteron = кішка);
п. спосаб — спосаб пападання (увядзення) у арганізм лекавых і іншых рэчываў, мінаючы страўнікава-кішэчны страўнікава-кішачны тракт (напр. падскурнае ўпырскванне, унутрывеннае ўліванне і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
device
[dɪˈvaɪs]
n.
1) плян, спо́саб -у m., шту́чка f.
2) апара́т -у m.; прыстасава́ньне, сна́дзіва n., прыла́да f.
3) эмбле́ма f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
алюмінатэрмі́я
(ад алюміній + -тэрмія)
спосаб здабывання металаў шляхам узнаўлення іх вокіслаў алюмініем.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
анфлера́ж
(фр. enfleurage)
спосаб здабывання з кветак рэчываў паглынаннем іх жывёльнымі тлушчамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
стыгматы́пія
(ад гр. stigme = цацка + -тыпія)
спосаб прыгатавання без растра паўтонавых клішэ.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
трэ́джэн
(англ. trudgen)
спосаб плавання вольным стылем, які па тэхніцы нагадвае кроль.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
