◎ Патае́нь ’вялікі камень, якога не відаць з зямлі’ (КЭС, лаг.). Уласна беларускае. Да таіць, патаемны (гл.). Аб суфіксе -ень гл. Сцяцко, Афікс. наз., 99–100. Сюды ж патайнік ’тс’ (іўеў, Сл. ПЗБ), роднасным да якога з’яўляецца рус. арханг., сіб. потайник ’падводны камень; града, грыва падводных камянёў, нябяспечная для караблёў’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Турку́с ‘непразрысты каштоўны камень, біруза’ (Ласт.), ст.-бел. туркусъ, туркосъ ‘тс’ (1541 г.), туркусовый ‘блакітны, бірузовы’ (ГСБМ). Запазычана са ст.-польск. turkus ‘тс’, якое з ням. Türkis ‘тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 142); апошняе з франц. субстантываванага turquoise ад turguois ‘турэцкі’, г. зн. ‘турэцкі каштоўны камень’ (Duden. Etymologie, 872).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пролете́ть сов., в разн. знач. праляце́ць;

пролете́ть по во́здуху праляце́ць у паве́тры;

ка́мень пролете́л у меня́ над голово́й ка́мень праляце́ў у мяне́ над галаво́й;

пролете́л курье́рский по́езд праляце́ў кур’е́рскі цягні́к;

зима́ пролете́ла зіма́ праляце́ла.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мажджэ́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак., што.

Разм. Драбіць, таўчы; раздрабляць. Зразумела, што [у будаўнікоў] было і начынне: кувалдачкі, каб разбіваць, мажджэрыць камень, кельмы. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Камень (в., Капыльскі р-н) 5/302, 416 (к.), 417

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Камень (в., Кобрынскі р-н) 5/302; 6/45 (к.)

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Сіні Камень (в., Гродзенскі р-н) 1/216; 11/39

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

БУДАЎНІ́ЧАЯ КЕРА́МІКА,

матэрыялы і вырабы з керамікі, якія выкарыстоўваюцца ў буд-ве. Да будаўнічай керамікі адносяць сценавыя матэрыялы (цэгла, керамічны камень), матэрыялы для аздаблення фасадаў і ўнутр. паверхняў будынкаў (гл. Аддзелачныя матэрыялы), дахавыя матэрыялы (чарапіца), сан.-буд. вырабы, керамічныя трубы, кіслота- і вогнетрывалыя вырабы (абліцовачныя пліты, вогнетрывалая цэгла і інш.), вырабы спец. прызначэння (клінкер, камень для падземных збудаванняў і інш.).

т. 3, с. 310

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

адвалі́ць сов.

1. в разн. знач. отвали́ть;

а. ка́мень — отвали́ть ка́мень;

а. скі́бу хле́ба — отвали́ть ломо́ть хле́ба;

2. (отойти, отплыть) отвали́ть;

3. прост. отвали́ть;

а. цэ́лую ку́чу гро́шай — отвали́ть це́лую ку́чу де́нег

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падцячы́, ‑цячэ; пр. падцёк, ‑цякла, ‑ло; зак.

1. Нацячы пад што‑н. Падцякла вада пад камень.

2. Падпухнуць ад падскурнага кровазліцця. Падцякло вока.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)