а́кцыя2
(фр. action, ад лац. actio = дзеянне)
каштоўная папера, якая сведчыць аб унясенні пэўнага паю ў прадпрыемства і дае права яе ўладальніку на ўдзел у справах і прыбытках гэтага прадпрыемства.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
эне́ргія
(гр. energeia = дзеянне, дзейнасць)
1) мера руху матэрыі і яе здольнасць выконваць работу (напр. сонечная э., ядзерная э.);
2) рашучасць і настойлівасць у дасягненні пастаўленай мэты (напр. працаваць з энергіяй).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
сыхо́джанне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. сыходзіць — сысці (у 1, 3 і 4 знач.).
2. Дзеянне паводле дзеясл. сыходзіцца — сысціся (у 1, 2, 6 і 12 знач.), а таксама месца, дзе што‑н. сыходзіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маркіро́ўка 1, ‑і, ДМ ‑роўцы, ж.
Спец.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. маркіраваць 1.
2. Знак, кляймо, марка на таварах, вырабах.
маркіро́ўка 2, ‑і, ДМ ‑роўцы, ж.
Спец. Дзеянне паводле знач. дзеясл. маркіраваць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапра́ўка 1, ‑і, ДМ ‑праўцы; Р мн. ‑правак; ж.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. перапраўляць 1 — пераправіць 1.
перапра́ўка 2, ‑і, ДМ ‑праўцы; Р мн. ‑правак; ж.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. перапраўляць 2 — пераправіць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прачо́ска 1, ‑і, ДМ ‑чосцы; Р мн. ‑сак; ж.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. прачэсваць 1 — прачасаць 1.
прачо́ска 2, ‑і, ДМ ‑чосцы; Р мн. ‑сак; ж.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. прачэсваць 2 — прачасаць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
склада́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. складаць — скласці.
2. Матэматычнае дзеянне, пры дапамозе якога з двух або некалькіх лікаў (складаемых) атрымліваюць новы (суму), які мае столькі адзінак, колькі было ва ўсіх дадзеных ліках разам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
антра́кт
(фр. entracte, ад entre = паміж + acte = дзеянне)
1) перапынак паміж актамі спектакля, аддзяленнямі канцэрта і інш.;
2) музычны твор, які выконваецца паміж актамі опернага ці драматычнага спектакля;
3) перан. перапынак у якім-н. дзеянні, працэсе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Здух, зду́хавіна 1 ’ўпадзіна ў баку каровы’ (Сл. паўн.-зах.). Рус. амур., кастр. зду́хі ’грудзі, лёгкія, жывот’, сіб. взду́хи ’лёгкія, грудзі’, валаг. вздух ’бок судна’, укр. зду́хи, зду́ховина, зду́хвина ’месца ў частцы цела паміж рэбрамі і жыватом’ (СУМ, Грынч.), здухи ’газы, што выходзяць з арганізма’ (Жэлях.). Звязана з дух (гл.), адно са значэнняў якога ’дыханне’, відаць, праз прэфіксальна-суфіксальны дзеяслоў *въз‑дух‑а‑ти > *уздухаць > *здухаць, ад якога бязафіксны наз. здух (і здуха) і з суф. ‑іна здух‑ав‑іна (‑ав‑ прыметнікавы суфікс) са значэннем ’прадмет, для якога адзначанае дзеянне тыповае’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пава́л 1 ’дзеянне паводле значэння дзеяслова паваліць; тое, што павалена; павалены лес, буралом’ (ТСБМ, Яруш., Касп.), пава́ла (Шат.), пава́лка ’тс’ (Мат. Гом.). Гл. валіць.
Пава́л 2 ’столь’ (Сцяшк. Сл., Шатал.), ’гара на хаце’ (Шатал.), пава́ла ’столь’ (Тарн.), пова́л ’тс’ (Шушк., ДАБМ, 116). Запазычанне з польск. powała ’столь з бярвення’, на што паказвае геаграфія слова. Муж. род, відавочна, пад уплывам павал 1. Польск. слова ад прасл. valiti (параўн. Брукнер, 599; Махэк, 676).
Пава́л 3 ’эпідэмія, мор’ (Сцяшк.). З рус. пова́л ’эпідэмія, чума, мор’ (ср. повальная болезнь). Далей да вал, валіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)