Hb, чырвоны жалезазмяшчальны пігмент крыві і гемалімфы чалавека, пазваночных і некат. беспазваночных жывёл. Выконвае функцыю пераносу кіслароду з органаў дыхання да тканак і вуглякіслага газу ад тканак да органаў дыхання. У большасці беспазваночных гемаглабін раствораны ў крыві, у пазваночных і некат. беспазваночных знаходзіцца ў чырвоных крывяных клетках — эрытрацытах. Малекулярная маса гемаглабіну эрытрацытаў млекакормячых 64 500, растворанага ў плазме да 3 000 000. Паводле хім. прыроды гемаглабін — складаны бялок — хромапратэід, які складаецца з бялку глабіну і жалезапарфірыну — гему. У вышэйшых жывёл і чалавека гемаглабін уключае 4 субадзінкі — манамеры з малекулярнай масай каля 17 000; 2 манамеры маюць па 141 астатку амінакіслот (β-ланцугі), 2 іншыя — па 146 астаткаў (α-ланцугі). Колькасць гемаглабіну ў крыві чалавека ў сярэднім 13—16 г% (78—96% па Салі); у жанчын гемаглабіну крыху менш, чым у мужчын. Якасць гемаглабіну змяняецца ў антагенезе.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ни́зкий
1.в разн. знач. ні́зкі;
ни́зкий дом ні́зкі дом;
ни́зкий лоб ні́зкі лоб;
ни́зкий го́лос ні́зкі го́лас;
ни́зкий рост ні́зкі рост;
ни́зкие ту́чи ні́зкія хма́ры;
ни́зкая вода́ ні́зкая вада́;
ни́зкие це́ны ні́зкія цэ́ны;
ни́зкая температу́ра ні́зкая тэмперату́ра;
ни́зкое ка́чество ні́зкая я́касць;
ни́зкий покло́н ні́зкі пакло́н;
2.(подлый, бесчестный) ні́зкі; по́длы; гане́бны;
ни́зкая душо́нка ні́зкая (по́длая) душа́;
ни́зкий посту́пок ні́зкі (гане́бны) учы́нак;
ни́зкая мысль ні́зкая (гане́бная) ду́мка;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ні́зкі
1.в разн. знач. ни́зкий;
н. дом — ни́зкий дом;
н. лоб — ни́зкий лоб;
н. го́лас — ни́зкий го́лос;
н. рост — ни́зкий рост;
~кія хма́ры — ни́зкие ту́чи;
~кая вада́ — ни́зкая вода́;
~кія цэ́ны — ни́зкие це́ны;
~кая тэмперату́ра — ни́зкая темпера́тура;
~кая я́касць — ни́зкое ка́чество;
2.перен. (бесчестный) ни́зкий, ни́зменный;
н. ўчы́нак — ни́зкий посту́пок;
~кая ду́мка — ни́зкая (ни́зменная) мысль;
◊ н. пакло́н — ни́зкий покло́н;
~кай про́бы — ни́зкой про́бы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
здо́льнасцьж
1. (талент) Begábung f -, -en, Fähigkeit f -, -en (дачаго-н für A);
разумо́выя здо́льнасці géistige Fähigkeiten;
здо́льнасці да му́зыкі Begábung für Musík, musikálische Fähigkeiten;
2. (здатнасць, уменне рабіць што-н) Fähigkeit f -, -en; Geschícklichkeit f -;
3. (стан, якасць) Fähigkeit f -; Vermögen n -s, Kraft f -;
прапускна́я здо́льнасцьспецÁufnahmefähigkeit f -; Dúrchlassfähigkeit f; Léistungsfähigkeit f; Kapazität f -;
паглына́льная здо́льнасцьспецÁufnahmevermögen n -s
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
прасве́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1.Незак.да прасвяціць.
2. Свяціцца праз што‑н. Сонца прасвечвае між ствалоў сосен.В. Вольскі.
3. Віднецца праз што‑н. У адным месцы праз страху прасвечвала неба.М. Стральцоў.Праз рэдкую бародку прасвечваў раздвоены падбародак.Пестрак.//перан. Выяўляцца, станавіцца прыкметным (пра якое‑н. ўнутранае пачуццё, стан, якасць і пад.). Вочы, здавалася, яшчэ больш запалі, пацямнелі, твар паблажэў, але на ім выразна прасвечвала незвычайнае хваляванне і радасць.Алешка.
4. Прапускаючы праз сябе святло, здавацца празрыстым. Часам .. [рука] засланяе святло лучыны, і тады мне здаецца, што пальцы прасвечваюць наскрозь.Асіпенка./ Пра што‑н. вельмі старое, парванае. [Жанчыну] непакоіла тое, што пачаліся дажджы, ноччу ў шалашы было холадна і вільготна, ён сям-там пачаў прасвечваць.Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
virtue[ˈvɜ:tʃu:]n.
1. дабрадзе́йнасць, дабрачы́ннасць;
virtue and vice дабрадзе́йнасць і зага́на;
a man of the highest virtue са́мы дабрадзе́йны чалаве́к
2. до́брая я́касць; перава́га;
virtues and shortcomings ва́ртасці і недахо́пы;
Christian virtues are faith, hope and charity. Хрысціянскія вартасці – вера, надзея і любоў;
There is no virtue in such drugs. Гэтыя лекі неэфектыўныя.
♦
by/in virtue of smth.fml у вы́ніку, з прычы́ны (чаго-н.); праз, дзя́куючы чаму́-н.;
He won by virtue of his efforts. Ён перамог дзякуючы сваім намаганням;
make a virtue of necessity рабі́ць вы́гляд, што дзе́йнічаеш добраахво́тна
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
хара́ктарм
1. Charákter [kɑ-] m -s, -tére; Wésen n -s (нораў);
дрэ́нны хара́ктар ein schléchter Charákter;
ця́жкі хара́ктар schwíeriger Charákter;
мець цвёрды хара́ктар charákterfest sein;
чалаве́к з хара́ктарам ein Mensch von [mit] Charákter; ein charáktervoller Mensch;
2. (якасць) Éigenart f -, -en, Charákter [kɑ-] m -s, -tére; Bescháffenheit f - (структура, стан);
хара́ктар мясцо́васці die Éigenart [der Charákter] des Geländes;
гэ́та не ў яго́ хара́ктары das liegt nicht in séinem Charákter
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ры́са, ‑ы, ж.
1. Вузкая палоска, лінія. Правесці рысу.
2. Лінія (існуючая ці ўяўная), якая раздзяляе што‑н.; рубеж. Рыса пад’ёму ўзроўню вады. □ Сцяпан яшчэ раз з усмешкай зірнуў на мяне і прыцішыў ход: мы праязджалі гарадскую рысу, і наперадзе былі ўжо добра відаць прыгожыя дамы Зялёнага Луга.Ляўданскі.
3.звычайнамн. (ры́сы, рыс). Сукупнасць частак, ліній, якая стварае характэрнае аблічча (звычайнаўспалучэнні: рысы твару). Гэта быў каўказскага тыпу чалавек з рэзкімі рысамі твару.Новікаў.Здараецца, што бывае цяжка ўявіць дарагія рысы блізкага чалавека, калі вельмі хочаш гэта зрабіць.Шамякін.
4.перан. Прыкмета, асаблівасці якасць. Рысы характару. Рысы новага чалавека. □ Неабходна адзначыць такую важную рысу ў характарах герояў Кузьмы Чорнага, як жыццярадаснасць, аптымізм, захапленне жыццём.Кудраўцаў.
•••
Падвесці рысугл. падвесці.
У агульных рысах — без падрабязнасцей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шэрсць, ‑і, ж.
1. Валасяное покрыва жывёл. Вепр ляжаў на баку, па ягонай мокрай бурай шэрсці поўз дымок.Самуйлёнак.Звер гэты быў незвычайнай велічыні .. Масці ён быў шэрай, шэрсць меў кудлатую і доўгую.Колас.// Валасы на твары, целе чалавека. — Дык што ж гэта?.. — закратаў мяккімі, даўгімі вусамі старшыня і пацёр шэрсць даўно нябрытай барады.Нікановіч.
2. Састрыжанае, вычасанае такое валасяное покрыва жывёл (авечак, коз і пад.). [Гаспадар] добра ведаў, колькі можна ўзяць за карову або за пуд шэрсці ці фунт масла.Чорны.
3. Пража, ніткі з такога валакна. — А якая якасць шэрсці для мінскага трыко? — пытаецца маладзенькая стаханаўка, разглядаючы пражу.«Полымя».
4. Тканіна з такой пражы. Касцюм з шэрсці.//Разм. Адзенне, пашытае з такой тканіны.
•••
Гладзіць па шэрсцігл. гладзіць.
Гладзіць супраць шэрсцігл. гладзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АФСЕ́ТНЫ ДРУК,
афсет (англ. offset), спосаб друкавання, пры якім фарба з друкарскай формы перадаецца пад ціскам на паверхню гумаватканіннага палатна, а з яго на паперу ці інш. матэрыялы. Бывае плоскі (друкарская форма плоская), высокі (друкавальныя элементы формы ўзвышаюцца) і глыбокі (друкавальныя элементы формы паглыбленыя).
Прынцып афсетнага друку прапанаваны ў ЗША (1905) пры стварэнні афсетнай друкарскай машыны. Засн. на выбіральнасці змочвання друкарскай формы фарбамі і вадой, што дасягаецца спец. фізіка-хім. апрацоўкай паверхні формы. У працэсе афсетнага друку форму па чарзе змочваюць вадой і накатваюць фарбы, пасля чаго пад ціскам уводзяць у кантакт з паверхняй гумаватканіннай пласціны, а апошнюю — з паперай ці інш. матэрыялам. Адбываецца двухразовая перадача адлюстравання, папера не ўваходзіць у непасрэдны кантакт з формай, што памяншае знос формы, павялічвае скорасць і паляпшае якасць друкавання. Для афсетнага друку выкарыстоўваюць ратацыйныя (гл.Ратапрынт) і афсетныя друкарскія машыны. З дапамогай афсетнага друку вырабляюць чорна-белую і шматколерную друкарскую прадукцыю. Атрымліваюць пашырэнне заснаваныя на электронных і камп’ютэрных сістэмах спосабы афсетнага друку, якія дазваляюць выключаць шэраг прамежкавых тэхнал. працэсаў у ім з паляпшэннем якасці гатовай прадукцыі і скарачэннем затрат часу на яе выраб.