súchen

vt, vi (nach D)

1) шука́ць (каго-н., што-н.)

was hast du hier zu ~? — што табе́ тут трэ́ба?

das Wéite ~ — уцяка́ць

Árbeiter gesúcht! — патрабу́юцца рабо́чыя! (аб’ява)

2) збіра́ць, шука́ць (ягады, грыбы)

3) (zu + inf) імкну́цца, стара́цца (зрабіць што-н.)

er sucht sich zu réchtfertigen — ён намага́ецца апраўда́цца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Tour

[tu:r]

f -, -en

1) пае́здка; прагу́лка; падаро́жжа

éine ~ máchen — зрабі́ць прагу́лку [пае́здку]

2) тэх. тур, абаро́т

auf hóhe ~en kómmen* — дабі́цца вялі́кай ко́лькасці абаро́таў

auf vóllen ~en árbeiten — працава́ць на по́ўную магу́тнасць (тс. перан.)

3) тур (у танцах, шахматах і г.д.)

jetzt bin ich an der ~ — цяпе́р мац чарга́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

wínken

vi, vt рабі́ць знак (рукой), маха́ць, ківа́ць (галавой); мігну́ць, маргну́ць

dem Kéllner ~ — зрабі́ць знак руко́й афіцыя́нту

j-n zu sich (D) ~ — падклі́каць каго́-н. зна́кам [жэ́стам]

uns winkt nichts dabéi — разм. нам тут нічо́га не перапада́е, нам няма́ тут на што спадзява́цца

dir ~ gróße Zíele — цябе́ чака́е вялі́кая бу́дучыня

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Знушча́цца ’здзекавацца’ (Жд. 2; Мат. Гом.; ЭШ), змушча́цца ’тс’ (Жд. 2). Рус. зах. бранск. знущаться ’тс’, паўд. змущаться ’тс’, вяцк., смал. змуща́ть ’схіляць, спакушаць, падбухторваць, нацкаваць’, укр. знуща́тися ’здзекавацца’. Булахоўскі (Питання, 65; Вибр., 2, 71) выводзіў укр. знуща́тися з *згнущатися. Трубачоў (Проспект, 83–84) рэканструюе прасл. дыял. sъn‑uščati (sę) і, параўноўваючы з польск. poduszczać ’падбухторваць’, выводзіць бяспрэфіксны дзеяслоў uščati < ustjati ад usta (гл. вусны) і дае для дзеяслова балт. паралелі: літ. дыял. áuščioti ’балбатаць, гаварыць’, лат. aūšât ’балбатаць’. Параўн. і Трубачоў, Слав. языкозн., V, 179. Мартынаў (Бел. укр. ізал., 48; Лекс. Палесся, 13–14) далучае да гэтых паралелей мін.-маладз. ушчуваць ’лаяць’, ушчувацца ’крыўдзіцца’, а таксама ст.-рус. наустити (параўн. і рус. наущать), рэканструюе ўсх.-балт. *san‑austjati і лічыць, што яно пранікла ў бел., укр. Трэба, аднак, улічыць, што наустити не ст.-рус., а ст.-слав. факт, прадстаўлены ў Зогр. і Мар. евангеллях, таму тут больш верогодна не пранікненне, а генетычная роднаснасць (як мяркуе Трубачоў). У бел., відаць, адбываецца ўзаемадзеянне знушчацца і змушчацца (параўн. рус. смущаться да смутить, гл. муціць), якое першасна мела значэнне ’выклікаць непакой’. Ці не трэба ўлічыць пры тлумачэнні польск. уст. znękać ’засмучаць, знясільваць’, в.-луж. znućić ’прымусіць’? Параўн. таксама бел. зні́шчыць, укр. знищити ’спыніць існаванне’ і ст.-рус. изнищити ’зрабіць жабраком’. Семантычны бок цікавай гіпотэзы Трубачова патрабуе ўдакладненняў, сярод якіх магчыма і ўздзеянне ўказаных слоў.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

zabić się

zabi|ć się

зак.

1. забіць сябе; зрабіць сабе смерць; учыніць самазабойства (самагубства);

2. разм. забіцца, разбіцца насмерць;

~ł się spadając z konia — ён забіўся, падаючы з каня;

gotów dać się ~ć za niego — ён гатовы аддаць жыццё за яго

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

чу́до ср. (мн. чудеса́)

1. цуд, род. цу́ду м.; (диво) дзі́ва, -ва ср.;

соверши́ть чу́до зрабі́ць цуд;

чу́дом спасти́сь от сме́рти цу́дам вы́ратавацца ад сме́рці;

каки́м-то чу́дом не́йкім дзі́вам (цу́дам);

чудеса́ герои́зма цу́ды гераі́зму;

чу́до иску́сства, те́хники цуд маста́цтва, тэ́хнікі;

2. в знач. сказ. дзі́ва, дзі́ўна;

э́то про́сто чу́до! гэ́та про́ста дзі́ва!;

чу́до, что дзі́ва (дзі́ўна), што;

◊

чу́до-богаты́рь цу́да-во́лат;

чудеса́ в решете́ цу́ды ў рэ́шаце.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

папра́ўка ж.

1. (рамонт) Áusbesserung f -, -en, Reparatúr f -, -en; Instándsetzung f -, -en;

2. (здароўя) Gesúndung f -, Erhólung f -, Wiederhérstellung der Gesúndheit;

3. (выпраўленне) Verbésserung f -, Korrektúr f -, -en, Beríchtigung f -;

зрабі́ць [уне́сці] папра́ўку éine Korrektúr vórnehmen*;

4. (да законапроаекта і г. д.) Verbésserungsantrag m -(e)s, -träge; Beríchtigungsantrag m, Ábänderungsvorschlag m -(e)s, -schläge; Zúsatzantrag m, Zúsatzbestimmung f -, -en (дадатковая);

папра́ўка да канстыту́цыі Verfássungsänderung f -, -en;

уне́сці шэ́раг папра́вак éine Réihe Zúsatzanträgen stéllen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

shall

[ʃæl]

v., pres. shall, past and cond. should, neg. should’nt

ужыва́ецца:

1) у 1-ай асо́бе для азначэ́ньня бу́дучыні

I shall come tomorrow — Я прыйду́ за́ўтра

We shall consider the matter — Мы разгле́дзім гэ́тую спра́ву

2) у 2-ой і 3-яй асо́бах для азначэ́ньня рашу́часьці, прыму́су, абавя́зку або́ неабхо́днасьці

You shall do it — Ты му́сіш гэ́та зрабі́ць

3) у зако́нах і пастано́вах

The fine shall not exceed $50 — Штраф не паві́нен перавыша́ць 50 даля́раў

4) ува ўмо́ўных ска́зах

if he should die — калі б ён памёр

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

commit

[kəˈmɪt]

v.t.

1) рабі́ць, учыня́ць

to commit adultery — учыні́ць жані́мскую здра́ду

to commit an error — зрабі́ць памы́лку

2) аддава́ць

to commit to an asylum — адда́ць у шпіта́ль для псыхі́чна хво́рых

to commit the body to earth (the grave) — хава́ць це́ла, аддава́ць зямлі

to commit to fire — спалі́ць

3) зьняво́ліць

4) абавяза́ць (-ца)

it does not commit me to anything — Гэ́та мяне́ да нічо́га не абавя́звае

He would not commit himself in any way — Ён нічы́м не забавяза́ўся

•

- commit to memory

- commit to writing

- commit to paper

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

разгарну́ць, ‑гарну, ‑горнеш, ‑горне; зак., што.

1. Расправіць, расцягнуць што‑н. згорнутае ў даўжыню або шырыню. І вось Алёнка, самая бойкая з пяцікласніц, паднялася на сцэну і разгарнула вышыты партрэт Леніна. Скрыпка. Столькі выткала маці кроснаў, Што калі разгарнуць іх на травах росных, То яны б увесь свет абнялі. А. Астапенка.

2. Вызваліць ад абгорткі; зняць тое, чым было што‑н. загорнута, закрыта. Дзяўчынка села на траву, разгарнула фартух, — там былі кветкі. Краўчанка. Ганна Лявонаўна дастала з партфеля пакунак у жоўтай упаковачнай паперы, разгарнула яго і ахнула. Корбан.

3. Раскрыць што‑н. складзенае. — А зараз пачнём урок, — Іван Сяргеевіч разгарнуў класны журнал. Курто. Галіна Фёдараўна зараз жа разгарнула раскладушку, кінула на яе падушку, прасціну, коўдру. Паслядовіч. // Расхінуць, рассунуць што‑н. у бакі; развесці. Хлопец разгарнуў рукамі чарот, выбег на палянку. Гамолка. Задаволены Кулік разгарнуў прысак і пачаў даставаць печаную бульбу, яна прыемна пахла. Гурскі. // Разабраць. За ім ішла сястра: яна паказала хвораму месца на ложку ў куце і хуценька разгарнула пасцель. Быкаў. // перан. Зрабіць даступным зроку, як бы разаслаць перад вачамі. А Дняпро з лясоў дрымучых Праз мой родны край плыве. Увабраўшы нашы рэкі, Разгарнуў блакітны плёс. Светлым поясам навекі Наш звязаў братэрскі лёс. Бялевіч.

4. Выпрастаць, расправіць, развёўшы ў процілеглыя бакі. [Стафанковіч:] — Я яшчэ .. магу разгарнуць свае плечы, я яшчэ моцна трымаю гэбаль у руках. Чорны. Рукі .. [Алены] навярэджаны, і яна адчувае сябе, як набітая, а назаўтра не можа рук разгарнуць. Колас. // Раскрыць, распусціць (кветкі, лісце). Разгарнула пялёсткі шыпшына — ужо пяць гадзін раніцы, падняў угору галоўку жоўты адуванчык — лічы шэсць гадзін. Хомчанка. // Спец. Начарціць на плоскасці паверхню геаметрычнага цела. Разгарнуць мнагаграннік.

5. перан. Падрабязна выказаць, выкласці, апісаць што‑н.; раскрыць сутнасць, змест чаго‑н. — Тады я мог бы разгарнуць і пачуцці, і паказаць душэўныя зрухі, словам, тут бы ў мяне ўсё разраслося вельмі шырока. Скрыган. Тут Сымонка сваю душу Мог прад дзедам разгарнуць. Колас.

6. перан. Даць чаму‑н. (сілам, здольнасцям) свабодна і поўна праявіцца, развіцца. Разгарнуць музыкальныя здольнасці. // Павялічыўшы аб’ём, паглыбіўшы змест, зрабіць буйнейшым па жанру (літаратурны, музычны твор). Вось гэтую невялікую байку Змітрок Бядуля паспрабаваў разгарнуць у вялікую аповесць. Кучар.

7. Зрабіць, арганізаваць што‑н. у шырокіх маштабах. Разгарнуць будаўніцтва. Разгарнуць спаборніцтва. □ — Камуністам трэба таксама, — гаварыў далей падпалкоўнік, — разгарнуць самадзейнасць. Мележ.

8. Падрыхтаваць да дзеяння, функцыяніравання. [Радыст] выбраў пад елкай высокую купіну, хутка разгарнуў рацыю, закінуў на елку антэну, нацягнуў супрацьвагу і пачаў працаваць. Ваданосаў. // Спец. Размясціць у шырыню па лініі фронту, прыняць баявы парадак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)