Verbum

анлайнавы слоўнік

адце́рціся, адатрэцца; пр. адцёрся, ‑церлася; заг. адатрыся; зак.

1. Знікнуць, сысці ў выніку сцірання, чысткі. Пляма адцерлася.

2. Тручыся, праціскаючыся, непрыкметна адысці. Чалавек з мехам адцёрся назад. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэзерві́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Салдат рэзерву, запасу. Адзін вярнуўся назад у гміну па сумку, у якой ляжаў загад аб прызыве ў армію ўсіх рэзервістаў-салдат запасу. Бажко.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стопяцідзесяціго́ддзе, ‑я, н.

1. Прамежак часу ў сто пяцьдзесят гадоў. Мінулае стопяцідзесяцігоддзе.

2. Гадавіна чаго‑н., што адбылося ці пачалося сто пяцьдзесят гадоў таму назад. Стопяцідзесяцігоддзе заснавання горада.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сяміго́ддзе, ‑я, н.

1. Прамежак часу, тэрмін у сем год. План на сямігоддзе.

2. Гадавіна якой‑н. падзеі, што была сем гадоў назад. Сямігоддзе з дня заснавання інстытута.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шасціго́ддзе, ‑я, н.

1. Прамежак часу, тэрмін у шэсць гадоў. Апошняе шасцігоддзе.

2. Гадавіна якой‑н. падзеі, што была шэсць гадоў назад. Шасцігоддзе пераходу на новыя метады працы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бумера́нг м. Búmerang m, n -s, -s і -e;

бумера́нг вярта́ецца наза́д der Búmerang fliegt [kommt] zurück (да каго-н. auf A)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Mendacia non diu fallunt

Хлусня не доўга падманвае.

Ложь не долго обманывает.

бел. Хлусня, як аліва, ‒ заўсёды выйдзе наверх. На абмане далёка не ўедзеш. Лгаў, лгаў ды пралгаўся. Няпраўдаю свет пройдзеш, а назад не вернешся.

рус. Ложь, что мелкая монета: на неё долго не проживёшь. У лжи ноги коротки. На лжи далеко не уедешь. Как ни хоро ни лжецов, а выйдут наружу. Враньё не споро: путает скоро. Неправдой свет пройдёшь, да назад не воротишься. Как резва ни будь ложь, а от правды не уйдёшь. Ложь белой ниткой шита. Ложь стоит до улики. Неправда, что дуга ветловая: концы в воде, так серёдка наружу, серёдка в воде, так концы наружу. Ложь не живуща. Небылице короткий век. Правду, что шило в мешке, ‒ не утаишь.

фр. Les mensonges ont les jambes courtes (У лжи короткие ноги).

англ. Those who live on lies choke on truth (Кто живёт ложью, задыхается от правды). Lies have short legs (У лжи короткие ноги).

нем. Wer einmal lügt, dem glaubt man nicht, und wenn er auch die Wahrheit spricht (Кто однажды солгал, тому не верят, даже если он и говорит правду). Lügen haben kurze Beine (У лжи короткие ноги).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Рато́рда ’спецыяльная печ на смалакурным заводзе’ (Скарбы). Параўн. рэто́рта ’хімічны посуд з выгнутым горлам’ (ТСБМ), што, відаць, запазычана з рус. рето́рта ’тс’. Тэхнічны тэрмін запазычаны, хутчэй за ўсё, вусным шляхам (азванчэнне т у інтэрвакальным становішчы) з ням. Retorte ’тс’, што з франц. retorte з лац. retortus ’загнуты назад, выгнуты’ (< retorqueō, ‑ēre), гл. Фасмер, 3, 475.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

backward(s)² [ˈbækwəd(z)] adv.

1. наза́д;

He took a step backwards. Ён зрабіў крок назад;

fall backwards па́даць дагары́ (нага́мі);

turn one’s head backwards агляда́цца

2. у адваро́тным напра́мку; за́дам напе́рад;

say the alphabet backwards называ́ць лі́тары алфаві́та ў адваро́тным пара́дку

♦

backward(s) and forward(s) уза́д і ўпе́рад;

He knew his lesson backward and forward. Ён ведаў урок назубок.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

са́ла

1. Абведзенае лініяй месца (пры гульні ў лапту), дзе можна спыніцца, выбіўшы мячык, калі не ўдаецца дабегчы назад да «горада» (Стол.).

2. Жалезістыя плямы на паверхні вады (Віц. Нік. 1895).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)