ускра́ек Самы край, канец, ускраіна поля, лесу, берага ракі (БРС). Тое ж ускра́й (Нас., Слаўг.), ускрэм'е (Ст.-бел.), карёмачка (Слаўг.), ускра́іна (БРС).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

веда́нта

(санскр. vādānta = канец, завяршэнне Ведаў)

1) рэлігійна-філасофскае вучэнне ў Індыі, якое прапаведуе яднанне чалавечай душы з бажаством;

2) старажытнаіндыйскія філасофска-містычныя трактаты, якія змяшчаліся ў канцы Ведаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

тэлеало́гія

(ад гр. telos, -leos = мэта, канец + -логія)

філасофскае вучэнне, паводле якога ўся гісторыя свету з’яўляецца здзяйсненнем наперад вызначанай богам мэты і ўсё ў развіцці прыроды і грамадства мэтазгодна.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фіна́л

(іт. finale, ад лац. finalis = канечны, канцавы)

1) завяршэнне, канец чаго-н.;

2) заключная частка музычнага або тэатральнага спектакля (сімфоніі, оперы і інш.);

3) заключная частка спартыўных спаборніцтваў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Звэ́ндацца ’здохнуць’ (Сл. паўн.-зах.). Наўрад ці звязана з ням. Ende ’канец’, як лічаць складальнікі Сл. паўн.-зах., 2, 289: значэнне недакладнае, няясна в. Хутчэй трэба параўнаць вэндзацца ’бадзяцца’ (гл.), якое, магчыма, звязана з wędrować (гл. вандраваць).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Énde

n -s, -n

1) кане́ц

2) смерць

létzten ~s — урэ́шце

ein ~ máchen — пакла́сці кане́ц

ein ~ néhmen* — ско́нчвацца

zu ~ géhen* — ско́нчвацца

zu ~ bríngen* — канча́ць

am ~ der Welt — на краі́ све́ту

◊ das dícke ~ kommt nach — ≅ гэ́та яшчэ́ кве́тачкі, а я́гадкі бу́дуць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

АРХІМЕ́ДАЎ ВІНТ,

водападымальная машына, вынайдзеная Архімедам у 3 ст. да н.э. Уяўляе сабой вал з вінтавой паверхняй, устаноўлены ў нахіленай трубе, ніжні канец якой апушчаны ў ваду. Пры вярчэнні (напр., ад ветравога кола ці інш. рухавіка) вінтавая паверхня вала перамяшчае ваду ўверх па трубе (на вышыню да 3—4 м).

т. 1, с. 526

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГО́РКА,

вёска ў Раготнаўскім с/с Дзятлаўскага р-на Гродзенскай вобл. Цэнтр калгаса. За 24 км ад г.п. Дзятлава, 144 км ад г. Гродна, 20 км ад чыг. ст. Наваельня. 285 ж., 107 двароў (1996). Базавая школа, клуб, б-ка, аддз. сувязі. Помнік архітэктуры — Георгіеўская царква (канец 19 — пач. 20 ст.).

т. 5, с. 359

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Канча́р, канчу́р ’аддзелены канец чаго-небудзь’ (ТСБМ, Др.-Падб., Гарэц.; стаўбц. Прышч.; слонім., Нар. лекс., Сл. паўн.-зах.; навагр., Нар. словатв., стаўбц. З нар. сл.); ’сук, галіне дрэва, канцы галін’ (Сцяшк.), канчарэ́ ’кароткія бярвенні паміж вокнамі і на вуглах’ (гродз., Мат. АС); канча́рык ’капец градкі’ (гродз., З нар. сл.; Сл. паўн.-зах.); канчуры ’наспісваныя алоўкі’ («Маладосць» 1969, I, 156); канча́р ’корч, куст’ (Сцяшк.), канчы́р ’няроўнасць на дарозе ад каранёў дрэў’. Бел. прасл. рэгіяналізм, утвораны ад прасл. konьcь ’капец’ пры дапамозе суф. ‑arʼь. Ад konьcь утвораны і дзятл. канча́к, шальч. канчу́к ’канец баразны’, паст., докш., віл. канчык, канчычок ’кончык’ (Сл. паўн.-зах.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

исхо́д м.

1. (действие) уст. вы́хад, -ду м.;

2. (способ разрешить какое-л. затруднение) вы́йсце, -ця ср.; вы́хад, -ду м.;

дать (найти́) исхо́д (чему-л., для чего-л.) даць (знайсці́) вы́йсце (вы́хад) (чаму-небудзь, для чаго-небудзь);

найти́ исхо́д (в чём) знайсці́ вы́хад (вы́йсце) (у чым);

не́ было друго́го исхо́да как… не было́ і́ншага вы́йсця (вы́хаду) як…;

нет исхо́да из э́того положе́ния няма́ вы́хаду (вы́йсця) з гэ́тага стано́вішча;

3. (окончание, завершение) кане́ц, -нца́ м.; зыхо́д, -ду м.;

быть на исхо́де (кончаться) канча́цца, (о времени — ещё) міна́ць, (реже) быць на схі́ле;

исхо́д боле́зни кане́ц хваро́бы;

на исхо́де (зака́те) дней на схі́ле дзён;

4. (результат) вы́нік, -ку м.; зыхо́д, -ду м.;

исхо́д соревнова́ния вы́нік (зыхо́д) спабо́рніцтва;

исхо́д войны́ вы́нік (кане́ц) вайны́;

быть на исхо́де падыхо́дзіць к канцу́ (канча́цца), быць на зыхо́дзе;

ле́то на исхо́де ле́та канча́ецца (падыхо́дзіць к канцу́), ле́та на зыхо́дзе;

патро́ны на исхо́де патро́ны канча́юцца, патро́ны на зыхо́дзе;

в исхо́де книжн. пад кане́ц;

в исхо́де дня пад кане́ц дня.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)