Ма́ртвіць ’сушыць, мардаваць, марыць, гараваць, застаўляць пакутаваць’, ма́ртвіцца ’фатыгавацца’, мартве́ць ’мардавацца ад скрухі, гора’, ’змяніцца з твару, зрабіцца бледным’, ма́ртвіцца ’гінуць, класціся ў дамавіну з тугі’ (Нас.), ’мярцвець’ (астрав., Сл. ПЗБ). З польск. martwić (się) ’засмучаць’, ’хвалявацца’ (Цвяткоў, 58). Мартвы ’знямелы’ (лях., Сл. ПЗБ) з польск. martwy ’як нежывы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аб’е́здзіцца, ‑дзіцца; зак.
Разм.
1. Прывыкнуць хадзіць у вупражы, пад сядлом (пра каня).
2. Ад язды стаць больш прыдатным; абкатацца, прыцерціся (пра машыны, агрэгаты і пад.).
3. Зрабіцца прыдатным для язды, абцерціся (пра дарогу).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падаражэ́ць, ‑эе; зак.
Стаць, зрабіцца больш дарагім, павысіцца ў цане. Мэбля падаражэла. □ Паступова вайна зазірала з вуліцы ў дамы, у сем’і, у жыццё чалавека, не мінаючы нікога. Мне, пакуль што, толькі падаражэлі прадукты. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падгла́дзіцца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; зак.
Разм.
1. Падпрасаваць, прагладзіць сабе што‑н. злёгку, у некаторых месцах.
2. Зрабіцца сыцейшым, падкарміцца. [Васіль] акрыяў і так падгладзіўся, што толькі прыгледзеўшыся можна пазнаць у твары бацькавы рысы. Арочка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патрапа́цца, ‑трэплецца; зак.
1. Трапаннем ачысціцца ад кастрыцы (пра валакно).
2. Разм. Зрабіцца брудным, непрыгодным ад працяглага або неахайнага карыстання. Хлопцы ў ватоўках, у ботах, якія гэтак жа, як і нашы, добра патрапаліся. Дзенісевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самамаскіро́ўка, ‑і, ДМ ‑роўцы; Р мн. ‑ровак; ж.
Маскіроўка сябе з мэтай зрабіцца, стаць непрыкметным для іншых. Самамаскіроўка ворага. // перан. Імкненне паказаць сябе не такім, як ёсць. Яго самамаскіроўка была відаць для ўсіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
знелюбе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Зрабіцца нялюбым; абрыднуць. Няма нічога сумнейшага, як сядзець сярод чатырох сцен, адарваным ад жыцця — сам сабе знелюбееш... Лупсякоў. Гэй, не адлятайце У вырай, журавы! Хіба знелюбелі Нашы паплавы? Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
задубе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Зрабіцца цвёрдым, нягнуткім, каляным. Вопратка задубела. // Змерзнуць; страціць гнуткасць ад холаду; закарчанець. Рукі на холадзе задубелі. □ — Ты чаго злезла з печы! Задубееш! — глянула бабка на мае босыя ногі. Каліна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запунсаве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Зрабіцца пунсовым. Дзявочыя шчокі запунсавелі, нібы тыя ружы. Арочка.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вылучыцца сваім пунсовым колерам, паказацца (аб чым‑н. пунсовым). У траве запунсавелі суніцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абнасі́цца, ‑насіўся, ‑носішся, ‑носіцца; зак.
1. Знасіць, прывесці да непрыгоднасці ўсё адзенне, увесь абутак. Разглядаю дзядзьку. Як ён пахудзеў, як абнасіўся і зарос! Сачанка.
2. Зрабіцца зручным, звычным у выніку нашэння. Чаравікі абнасіліся, не муляюць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)