страви́ть​I сов.

1. (натравить друг на друга) зве́сці, мног. пазво́дзіць, нацкава́ць;

2. (посев, корм) прост., с.-х. страві́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

стравля́ть​I несов., разг.

1. (натравлять друг на друга) зво́дзіць, нацко́ўваць;

2. (посев, корм) прост., с.-х. траві́ць, страўля́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

угоре́ть​I сов.

1. (отравиться угаром) уча́дзець;

2. перен. (сойти с ума) прост. ашале́ць, звар’яце́ць; з глу́зду з’е́хаць, здурне́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

ча́ять несов., уст., прост. спадзява́цца, чака́ць; (думать) ду́маць;

◊

души́ не ча́ять душы́ не чуць;

ча́емый прич., страд. які́ чака́ны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

паро́цца несов.

1. поро́ться, распа́рываться;

2. (колоть друг друга) коло́ться;

3. см. бада́цца;

4. прост. (в чём-л. ища) копа́ться;

5. страд. поро́ться, распа́рываться; коло́ться; см. паро́ць 1, 2

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

прамі́ж предлог с род., реже с твор., прост. проме́ж, проме́жду;

праве́зці п. двух дубо́ў (двума́ дуба́мі) — провезти́ проме́ж (проме́жду) двух дубо́в (двумя́ дуба́ми);

знахо́дзіцца п. нас — находи́ться проме́ж нас

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

дуть несов.

1. дзьму́ць; (к ду́нуть) дзьму́хаць;

ду́ет безл. дзьме;

2. (выдувать из стекла) выдзіма́ць;

3. (пить) прост. жлу́кціць;

4. (быстро бежать, мчаться) прост. пе́рці, смалі́ць;

◊

и в ус не ду́ет і не шмана́е, і ў вус не дзьме;

дуть гу́бы надзіма́ць гу́бы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

завора́чиваться

1. (назад или в сторону) прост. заваро́чвацца, паваро́чвацца;

2. прост. (загибаться кверху, назад) загіна́цца; закру́чвацца; (о подоле, рукавах) зака́свацца; (о штанинах — ещё) падка́свацца; (о полах) захіна́цца;

3. страд. загіна́цца; закру́чвацца; зака́свацца; падка́свацца; заго́ртвацца; запако́ўвацца; укру́чвацца; завіна́цца, захіна́цца; см. завора́чивать​ 2, 3.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

ума́тываться

1. (обматываться) разг. абкру́чвацца, абмо́твацца, укру́чвацца, умо́твацца;

2. (наматываясь, умещаться) умо́твацца;

3. (сильно утомляться) прост. вымо́твацца; (изнуряться — ещё) мардава́цца; (утомляться) змо́рвацца, стамля́цца; (лишаться сил — ещё) знясі́львацца;

4. (убегать) прост. уцяка́ць, змо́твацца;

5. страд. абкру́чвацца, абмо́твацца, укру́чвацца, умо́твацца; см. ума́тывать​ 1, 2.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Про́сты ’элементарны, аднародны па саставу’, ’не складаны для разумення’, ’грубы па якасці’, ’няхітры, адкрыты, неганарлівы’, ’звычайны, негатунковы’, ’прамы, роўны’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп., Гарэц., Бір. Дзярж., Шн. 2, Выг., Шатал., Сл. ПЗБ, ТС, Клім.), ’свабодны’ (Нас.), ’слабы, некруты (аб пражы)’ (Уладз.), ст.-бел. простый ’свабодны, вольны’ (Ст.-бел. лексікон). Рус. просто́й, укр. про́стий, ст.-рус. простъ ’прамы, адкрыты, свабодны, просты’, ст.-слав. простъ ’прамы, просты’, польск., в.-луж. prosty, н.-луж. pšosty, чэш., славац. prostý ’просты, прамы’, серб.-харв. про̏ст ’няхітры, просты; дараваны, памілаваны’, славен. pròst ’натуральны, свабодны, звычайны, просты’, балг., макед. прост ’просты, нявыхаваны’. Прасл. *pro‑stъ ад pro‑ (гл. пра- і *sto‑). Апошняе параўноўваюць з літ. ãpstas ’багацце’, apstùs ’багаты, шчодры, шырокі’, atstùs ’аддалены’, лат. nuôst ’прэч’ (< *nuo‑stu), ст.-інд. sụṣthú‑ ’які знаходзіцца ў добрым стане’, оск. trstus ’сведка’, ст.-в.-ням. ewist ’аўчарня’. Першаснае значэнне *prosthos ’тое, што выступае; той, які выступае’, параўн. ст.-інд. prastha‑ ’горная раўніна, плошча’, ірл. ross ’лес, мыс’ (гл. Фасмер, 3, 380). Іншыя версіі: Міклашыч (321) выводзіў слав. *prostъ з *prostrъ ’разасланы’ і набліжаў да прастор і роднасных; Махэк₂ (485) роднаснымі славянскаму слову лічыў літ. prantù, pratau, pràsti ’прывыкаць’ (г. зн. *prostъ з *prot‑tos), аднак пры гэтым цяжка вытлумачыць яго семантыку. Паводле Аткупшчыкова (Балто-слав. иссл., 1984, 94–95), роднаснае літ. prãstas, лат. prasts ’просты; дрэнны’, літ. pràsti ’прывыкаць’, таксама Банькоўскі, 2, 788. Трубачоў (ЭССЯ, 13, 137–138) адносіць другую частку слова да *stojati (гл. стаяць) аналагічна да ku‑stъ ’куст’. Гл. таксама Шаўр, Slavia, 50, 52–60; Гомалкава, Studia Etym. Brun., 1, 71. Паводле Сноя₂ (586), першасная семантыка — ’які стаіць спераду’, параўн. про́сто ’насупраць’: просто хаты (ТС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)