2.у знач.вык. Бяда, гора; спыненне якой-н. дзейнасці.
Творчая няўдача для яго — с.
○
Біялагічная смерць — поўнае спыненне біялагічных працэсаў у клетках і тканках арганізма.
Клінічная смерць — прамежак часу, калі дыханне і сардэчная дзейнасць спыняцца, але тканкі яшчэ ў пэўнай ступені захоўваюць жыццяздольнасць.
◊
Да смерці (разм.) — вельмі моцна.
Не на жыццё, а на смерць — не шкадуючы жыцця.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мядзве́дзь, -я, мн. -і, -яў, м.
1. Вялікая драпежная млекакормячая жывёліна сямейства мядзведзевых з густой поўсцю і тоўстымі нагамі.
Буры м.
Белы м.
2.перан. Пра няўклюднага, непаваротлівага чалавека (разм.).
◊
Дзяліць шкуру незабітага мядзведзя (разм.) — размяркоўваць прыбытак, якога ў наяўнасці яшчэ няма.
Мядзведзь на вуха наступіўкаму (разм., жарт.) — пра чалавека, у якога адсутнічае музыкальны слых.
|| прым.мядзве́джы, -ая, -ае.
Мядзведжыя сляды.
Мядзведжае футра.
Мядзведжая паходка (перан.).
◊
Мядзведжы куток (разм.) — аддаленае, глухое месца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ды¹, злуч.
1.спалучальны. Ужыв. для сувязі аднародных членаў сказа і цэлых сказаў; адпавядае па знач. злучніку «і».
Дзень ды ноч.
Журботна гудзелі правады ды стукалі вароты.
2.далучальны. Далучае сказы і члены сказа, якія дапаўняюць, развіваюць ці паясняюць раней выказаную думку.
Пайшоў снег, ды яшчэ які снег.
3.супраціўны. Ужыв. для далучэння сказаў або асобных членаў сказа са знач. супрацьпастаўлення; блізкі па знач. да злучнікаў «але», «аднак».
Людзі паміралі, ды не спынялі барацьбы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спадзява́ннен Hóffnung f -, -en;
мець спадзява́ннеéine [die] Hóffnung háben [hégen, nähren];
яшчэ́ ёсць спадзява́нне noch bestéht Hóffnung;
ён стра́ціў апо́шняе спадзява́нне er hat séine létzte Hóffnung áufgegeben [sínken lássen, verlóren]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
АЛЕКСАНДРО́ПАЛЬСКІ КУРГА́Н,
Лугавая Магіла, адзін з найбуйнейшых (выш. 21 м) скіфскіх «царскіх» курганоў каля в. Александропаль (Нікапальскі р-н, Украіна). Быў абнесены ровам і земляным валам. Выяўлены 3 разрабаваныя яшчэ ў старажытнасці катакомбы, у якіх знаходзіліся шкілеты багатых скіфаў, іх абслугі, коней (15), рэшткі калясніц, бронзавыя навершы, залатыя і сярэбраныя вырабы — узоры скіфскага і скіфска-грэч. мастацтва.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГРАНІ́ЧНА ДАПУШЧА́ЛЬНАЯ ДО́ЗА,
максімальная колькасць шкоднага агента, якая пры ўздзеянні на жывыя арганізмы (праз дыхальную сістэму, ежу і да т.п.) ці іх згуртаванні яшчэ не выклікае істотных змен іх стану і парушэнняў працэсаў жыццядзейнасці. Вызначаюць гранічна дапушчальную дозу аднаразовую або ў пераліку на азначаны прамежак часу (гадзіну, дзень і г.д.). Для розных відаў жывых арганізмаў гранічна дапушчальная доза неаднолькавая.
2. Месца, дзе высечаны лес, але яшчэ нераспрацаванае пад поле (Смален.Дабр.), зарослае хмызняком (Бял.Матэр., Слаўг.). Тое ж расцяробы (Слаўг., Хоц.Бяльк.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
даме́рацьсов., в разн. знач. доме́рить;
д. зяме́льны ўча́стак — доме́рить земе́льный уча́сток;
д. яшчэ́ пяць ме́траў — доме́рить ещё пять ме́тров;
д. дзве ква́рты — доме́рить две кру́жки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разгле́дзеццасов.
1. (сориентироваться) осмотре́ться;
я тут яшчэ́ не ~дзеўся — я здесь ещё не осмотре́лся;
2. (понять свой промах) оду́маться;
по́зна я ~дзеўся — по́здно я оду́мался
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
rankle
[ˈræŋkəl]
v.i.
1) гнаі́цца
2) бале́ць; му́чыць, гры́зьці; кро́іць сэ́рца
The memory of the insult rankled in his mind — Успамі́н пра абра́зу ўсё яшчэ́ яго́ му́чыў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)