віск, ‑у, м.
Пранізлівы крык. Ціхан кінуўся наўцёкі, дзяўчаты з віскам за ім. Дуброўскі. Раптам збоку, у невялічкай.. затоцы, мы пачулі жаласны віск і ўбачылі, як нешта заварушылася ў густой асацэ. Краўчанка. // Высокі пранізлівы гук, утвораны якім‑н. прадметам. Віск пілы. □ Сцены дробна ўздрыгвалі ад несціханага грукату, .. віску, што напаўнялі цэх. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цягаві́ты, ‑ая, ‑ае.
Здольны многа і цяжка працаваць; загартаваны ў працы; працавіты. Валы — цягавітая, пакорлівая скаціна, корму ёй дабіраць не трэба, а работы адзін вол зробіць за трое коней. Пестрак. [Дырэктар:] — Цяжкі цэх, ясна. Там не кожны падніме. Туды трэба чалавека цягавітага, з галавой, такога, што можа любую справу на ногі паставіць. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АДАМО́ВІЧ Георгій Віктаравіч
(19.4.1894, Масква — 21.2.1972),
рус. паэт і літаратурны крытык. Скончыў Петраградскі ун-т (1917). Прыхільнік акмеізму, у пач. 1920-х г. уваходзіў у «Цэх паэтаў». З 1923 у эміграцыі, у Парыжы. Вядучы літаратурнага аддзела газ. «Последние новости» (1920—30-я г.). Аўтар зб-каў вершаў «Воблакі» (1916), «Чысцілішча» (1922), «Адзінства» (1967) і інш. Камернай лірыцы Адамовіча ўласцівыя матывы адзіноцтва, тугі, асуджанасці. У кн. «Адзінота і воля» (1955) артыкулы пра рус. пісьменнікаў 20 ст., у зб. «Каментарыі» (1967) эсэ пра літ. з’явы.
т. 1, с. 92
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГО́МЕЛЬСКІ ШКЛОЗАВО́Д.
Уведзены ў эксплуатацыю ў 1933. Размешчаны за 9 км ад Гомеля ў р.п. Касцюкоўка. У Вял. Айч. вайну часткова эвакуіраваны ў Башкірыю. Адноўлены ў 1943—45. Пазней рэканструяваны. З 1994 Гомельскае акц. т-ва «Гомельшкло». Адно з буйнейшых прадпрыемстваў па выпуску аконнага паліраванага шкла, пенашкла, шкляных тэрмаўстойлівых труб, загартаванага шкла для аўтатрактарнай прам-сці і інш. 75% паліраванага шкла ідзе на экспарт у Галандыю, Італію, Францыю, Вялікабрытанію, краіны СНД. Працуе цэх прамысл. перапрацоўкі і вытв-сці бутэлек еўрап. стандарту.
т. 5, с. 349
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
механі́чны
1. в разн. знач. механи́ческий;
м. рух — механи́ческое движе́ние;
~нае абсталява́нне — механи́ческое обору́дование;
м. цэх — механи́ческий цех;
~нае запаміна́нне — механи́ческое запомина́ние;
2. филос. механи́ческий, механисти́ческий;
м. матэрыялі́зм — механи́ческий (механисти́ческий) материали́зм
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пе́трыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
Разм. Разумець, разбірацца, кеміць. Трахім ані не верыў доктару — надта ж маладзён ён быў, дый каб петрыў хоць што-кольвечы ў хваробах, хіба займаўся б глупствам. Сачанка. [Дземідзенка:] — Можа твая маладая галава лепш за нашыя петрыць. Асіпенка. Ён, Барашкін, не петрыў зусім нічога ў сталеплавільнай справе, калі прыйшоў у цэх. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГО́МЕЛЬСКІ КА́БЕЛЬНЫ ЗАВО́Д,
«Гомелькабель». Створаны ў 1958 на базе Гомельскага з-да «Металапракат». Выпускаў неізаляваныя і эмальправады. З 1996 адкрытае акц. т-ва «Гомелькабель». Мае цэх абмотачных правадоў і 3 участкі (неізаляваных правадоў, перамоткі рухавікоў, тавараў нар. ўжытку). Асн. прадукцыя (1997): правады розных марак і метал. саставу для паветр. ліній электраперадач, правады медныя са шкловалакністай ізаляцыяй, дрот алюмініевы і медны, шнуры тэлефонныя і накрыўкі пластмасавыя, шклянкі і куфлі мерныя, падаўжальнікі электрычныя і тэлефонныя і інш. Асн. сыравіна паступае з краін далёкага замежжа і Расіі.
т. 5, с. 346
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
прака́тны 1, ‑ая, ‑ае.
Спец.
1. Які прызначаецца, служыць для пракаткі, пракату 1 (у 1 знач.). Пракатны стан. Пракатныя валы. // Выраблены шляхам пракаткі, пракату. Пракатныя металічныя вырабы.
2. Які мае адносіны да вырабу пракату. Пракатная вытворчасць. Пракатны цэх.
прака́тны 2, ‑ая, ‑ае.
1. Які аддаецца напракат. Пракатная машына. Пракатны спартыўны інвентар.
2. Які аддае напракат. Пракатная кантора.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мато́рны 1, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да матора; прызначаны для матораў. Маторны цэх.
2. Які прыводзіцца ў рух маторам; забяспечаны маторам. Маторная піла. □ Аднойчы Несцяровіч .. гнаў маторную лодку, стараючыся хутчэй даплыць да вядомага яму месца. Чорны.
мато́рны 2, ‑ая, ‑ае.
Спец. Рухальны (пра псіхафізіялагічныя працэсы). Маторная актыўнасць дзяцей. Маторныя нервовыя цэнтры.
•••
Маторная памяць гл. памяць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сы́рамятны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сырамяці; з’яўляецца сырамяццю. Цяпер бубен стаяў за засланкаю — падсыхаў, бо яго сырамятная скура вельмі хутка пацела ў духаце і пачынала даваць такія гукі, нібы хто гасіў качалкаю па кажусе. Кулакоўскі. // Зроблены з сырамяці. Сырамятная пуга. □ Вайтовіч адпусціў трошкі вальней сырамятныя лейцы. Пальчэўскі. // Які мае адносіны да вырабу сырамяці. Сырамятны цэх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)