Су́луйка ’сувалка, паблытаныя плоскуні ў каноплях’ (Бяльк.). Няясна, магчыма, у выніку замены в > л, параўн. рус. дыял. суло́й ’сувой’ (ад ліць, гл. Фасмер, 3, 801), параўн. сувой (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Лявок, левок ’вылівак’ (петрык., Шатал., Мат. Гом.). Утворана ад дзеяслова шматразовага дзеяння livati, якое ад liti > ліць (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 59). Параўн. таксама вылівак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Heredis fletus sub persona risus est (Publilius)
Плач нашчадка ‒ замаскіраваны смех.
Плач наследника ‒ замаскированный смех.
бел. Ліць кракадзілавы слёзы.
рус. Глазами плачет, а сердцем смеётся. Лить крокодиловы слёзы.
фр. Verser des larmes de crocodile (Проливать крокодиловы слёзы).
англ. To shed crocodile’s tears (Лить крокодиловы слёзы).
нем. Krokodilstränen weinen (Проливать крокодиловы слёзы).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
адча́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак.
1. што. Адвязаць (прычал; спец.).
А. канат.
2. Адплысці ад берага.
Ад берага адчаліў паром.
3. перан. Адправіцца, паехаць куды-н.
Заўтра ж адчалю ў Мінск.
|| незак. адча́льваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. адча́льванне, -я, н. (да 2 знач.) і адча́л, -у, м. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
смалі́ць¹, смалю́, смо́ліш, смо́ліць; смо́лены; незак., што.
1. Насычаць смалой.
С. канат.
2. Мазаць паверхню чаго-н. смалой.
С. шпалы.
С. лыжы.
|| зак. вы́смаліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены, абсмалі́ць, -смалю́, -смо́ліш, -смо́ліць; -смо́лены і асмалі́ць, асмалю́, асмо́ліш, асмо́ліць; асмо́лены.
|| наз. смале́нне, -я, н. і смо́лка, -і, ДМ -лцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
смыле́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -лі́ць; незак. (разм.).
1. Пячы, балець (ад апёкаў, ран і пад.).
Смылелі папечаныя пальцы.
2. перан. Пра душэўны боль: мучыць, непакоіць.
Смыліць душа па сыне.
3. Слаба, без полымя гарэць; тлець.
Ледзь смыляць у печы сырыя палены.
|| наз. смыле́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Гісэ́рня ’ліцейны завод’ (Яшкін: з Я. Коласа, На ростанях). Гэта запазычанне з польск. gisernia ’тс’ (утварэнне суф. ‑nia) ад giser ’ліцейшчык’, якое запазычана з ням. Gießer ’тс’, ад gießen ’ліць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зача́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.
Спец. Замацаваць, прывязаць канатам, ланцугом і пад. (судна, плыт і пад.). Шлюпку [матросы] выцягнулі на сушу, зачалілі за камень і пачалі распранацца. Кузьменка купацца не захацеў. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зубаска́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; незак.
Разм. неадабр. Смяяцца, жартаваць або насміхацца з каго‑, чаго‑н. — Ты да нас, а мы — да вас! Магамет да гары, а гара — к Магамету, — зубаскаліў Казік. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́скаліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.
Прыадкрыўшы рот, паказаць, вышчарыць зубы; аскаліць. Князь — злажыўся і — бах-бах! Звер на лапы прысядае, Зубы выскаліў і — шах! Колас. Выскаліўшы пеністыя храпы, уздыбіліся коні. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)