чаўпці́ся, ‑пецца; незак.

Разм.

1. Не выходзіць з галавы, пастаянна напамінаць пра сябе. Нейкая мелодыя чаўплася ў галаве і вярцелася на языку. Сабаленка. Вяртаўся дамоў, а надакучлівая думка зноў чаўпецца ў галаве: працуюць.. [Алена і Генка] ці ўжо скончылі? Б. Стральцоў.

2. Рабіцца, адбывацца (пра што‑н. тлумнае, бязладнае). А з дзвярэй вакзала валіў натоўп барадатых і безбародых мужчын, каб паглядзець, што там чаўпецца. Грахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

намер, замер, думка, задума, задуманае, замысел, намысел, рашэнне, план, мэта; прыцэл, разлік, замах (перан.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

say​1 [seɪ] n.

1. выка́званне, ду́мка; сло́ва;

have one’s say выка́зваць ду́мку

2. аўтарытэ́т, уплы́ў

♦

have a say in the matter мець уплы́ў у не́йкай спра́ве;

I have no say in this matter. Я не вырашаю гэтае пытанне.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

orzeczenie

н.

1. заключэнне; думка; меркаванне;

orzeczenie lekarskie — медыцынскае заключэнне;

2. юр. пастанова;

orzeczenie sądowe — судовая пастанова;

3. грам. выказнік

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

przelotny

przelotn|y

1. пералётны;

~e ptaki — пералётныя птушкі;

2. мімалётны;

~a myśl — мімалётная думка;

opady ~e мет. кароткачасовыя ападкі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

umysł, ~u

м.

1. розум;

wielki umysł — светлы розум;

2. ~y мн. грамадская думка;

z ~u — знарок, назнарок, наўмысна, сумысле

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

embryo

[ˈembrioʊ]

1.

n., pl. -bryos

заро́дак -ка m.

in embryo — у заро́дку, у са́мым пача́тку (такса́ма пра плян)

2.

adj.

неразьві́ты; недасьпе́лы; эмбрыяна́льны

an embryo idea — недасьпе́лая ду́мка

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

childish [ˈtʃaɪldɪʃ] adj.

1. дзіця́чы;

childish sports дзіця́чыя гу́льні;

a childish voice дзіця́чы го́лас

2. дзіця́чы; дзяці́ны, дзяці́нлівы; інфанты́льны; няста́лы;

a childish argu ment наі́ўнае разважа́нне;

childish be haviour дзіця́чыя паво́дзіны;

a childish idea несур’ёзная ду́мка;

childish mind няста́лы/няспе́лы ро́зум

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

geschéit

a разу́мны, ке́млівы

daráus kann man nicht ~ wérden — тут нічо́га не зразуме́еш

ein ~er Kerl — талко́вы [разу́мны] чалаве́к

~er Éinfall — дасці́пная [тра́пная, слу́шная] ду́мка [ідэ́я]

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Толк ’сэнс, значэнне, сутнасць’, ’кемнасць’, ’карысць’ (ТСБМ, Сцяшк., Вруб.), ’сэнс, лад, парадак’ (Касп., Бяльк., Федар. 4, Некр. і Байк.), ’карысць, сэнс’ (ТС, Сл. ПЗБ), ’розум, развага’ (Ян.): стары воўк знае толк (Пятк. 2; брасл., Рабк.), тоўк ’карысць, сэнс, парадак’ (Бяльк.; воран., Сл. ПЗБ), ’розум, сэнс’, таўко́вы ’разумны’ (Пятк. 2), ст.-бел. толкъ ’размова’ (XV ст., КГС). Укр. дыял. товк ’глузд, розум’, толк, то́лок ’тс’, рус. толк ’думка, развага, тлумачэнне’, польск. дыял. tołk ’розум, сэнс, логіка’, чэш. tolk ’сэнс, значэнне’; ст.-слав. тлъкъ ’перакладчык; тлумачэнне’, сюды ж талкаваць (гл.), параўн. укр. дыял. товкува́ти ’высвятляць, гаварыць’, рус. толкова́ть ’тлумачыць, даводзіць, гаварыць’, макед. толкува ’тлумачыць, разгадваць’, балг. тълку́вам ’тс’. З прасл. *tъlkъ ’думка, тлумачэнне’, узводзяць да і.-е. *tolk​u̯‑ казаць, выкладаць’. Роднаснае да ст.-ірл. ad‑tluch‑ ’дзякаваць’, to‑tluch‑ ’прасіць’ (ЕСУМ, 5, 587; Фасмер, 4, 71; Чарных, 2, 248). Адсутнасць пераходу л > ў у літаратурнай мове і некаторых гаворках тлумачаць пазнейшым (XVIII–XIX стст.) аднаўленнем л па ўзору рус. толк (Векслер, Гіст. 125).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)