гра́на Лінія, рыска, праведзеная на зямлі, ад якой дзеці пры гульні ў лапту дзеляць месца на «горад» і «поле» (Тур.). Тое ж чарта́, лі́нія, чур (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
ві́снуць несов., прям., перен. ви́снуть;
тума́н ~не над бало́там — тума́н ви́снет над боло́том;
дзе́ці так і в. на ім — де́ти так и ви́снут на нём
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
заці́хнуць сов., в разн. знач. зати́хнуть, ути́хнуть; (перестать издавать звуки — ещё) замо́лкнуть, умо́лкнуть;
дзе́ці ~хлі — де́ти зати́хли (ути́хли, замо́лкли, умо́лкли);
ве́цер заці́х — ве́тер зати́х (ути́х)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
налупі́ць I сов.
1. надра́ть;
н. кары́ — надра́ть коры́;
2. разг. нарва́ть;
дзе́ці ~пі́лі мо́рквы — де́ти нарва́ли морко́ви
налупі́ць II сов., разг. (побить) налупи́ть, вздуть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
самапа́сам нареч., прям., перен., разг. без присмо́тра; на свобо́де;
скаці́на ко́рміцца с. — скот ко́рмится без присмо́тра (на свобо́де);
дзе́ці гадава́ліся с. — де́ти росли́ без присмо́тра
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
◎ Па́шка 1, пашкі ’расшчэплены^ дубчыкі, прыгатавання для пляцення кашоў’ (свісл., Навагр., Сл. ПЗБ), ’скручаная лаза для прывязвання паплёту да крокваў’, ’малады лісточак аеру, які дзеці ядуць’ (свісл., Шатал.). Літуанізм. Параўн. літ. pašinas ’стрэмка’, pašketi, paskinti ’трашчаць’, paškesys ’трэск’ (Арашонкава і інш., Весці, 4, 1969, 126).
◎ Па́шка 2 ’падпаха’ (сураж., Шн. 2) Укр. пашка, рус. смал. пашка ’падпаха’, дан. ’наросхрыст’. Да паха (гл.).⇉,
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рабя́ты ’дзеці’ (ТСБМ), рабя́ты, рыбя́ты, рібя́та, робя́ты ’тс’ (Сл. ПЗБ). У сучаснай літаратурнай мове з рус. ребя́та ’тс’. У народнай мове захаваліся сляды стараж.-рус. робꙗ, ’дзіця’, Р. скл. робꙗтє (Німчук, Давньорус., 304), што адлюстроўвае прасл. *orbę, *orbęte, мн. л. *orbęta параўн.: «У нашай ваколіцы на дзяцей казалі рабяты, але не ў значэнні расейскага ребята» (Стома–Сініца, Полымя, 1998, 10, 258).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Blanda patrum reprobos (segnes) facit indulgentia natos
Сляпая любоў бацькоў разбэшчвае дзяцей.
Слепая любовь родителей развращает детей.
бел. 3 пестуна нічога не будзе. Хто дзяцей балуе, вяроўку ім на шыю гатуе. Матка парве пазуху, дзецям хаваючы, а дзеці ‒ ад маткі хаваючы.
рус. Кто детям потакает, тот сам плачет. Засиженное яйцо ‒ болтун, занянченный сынок ‒ шатун. Неладны те ребятки, коих не бранят ни батьки, ни матки. Неразумная опека хуже беспризорности. Кто боится, что ребёнок будет плакать, сам заплачет. Без строгости и щенка не вырастишь.
фр. Enfant par trop caressé, mal appris et pis réglé (Слишком заласканный ребёнок плохо воспитан, а ещё хуже управляем).
англ. Mother’s darlings are but milksop heroes (Маменькины сынки ‒ тряпки).
нем. Barmherzige Mutter zieht lausige Kinder (Милосердная мать воспитывает презренных детей).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
ві́снуць, -ну, -неш, -не; віс, -сла і віснуў, -нула; -ні; незак.
1. Апускацца ўніз, прымаючы вісячае становішча, звісаць.
Валасы віснуць на лоб.
Туман вісне (перан.) над балотам.
2. перан., на кім, таксама віснуць на шыі ў каго. Ліпнуць да каго-н. (разм.).
Дзеці так і віснуць на ім.
|| зак. паві́снуць, -ну, -неш, -не; -віс, -сла і -віснуў, -нула; -ні і заві́снуць, -ну, -неш, -не; -віс, -сла і -віснуў, -нула; -ні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сы́пацца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -плецца; сы́пся; незак.
1. Пра што-н. сыпкае, дробнае або пра многія прадметы: падаць, валіцца; асыпацца; ляцець, разлятацца ва ўсе бакі; выпадаць.
Са страхі сыплецца снег. 3 торбы сыплецца мука.
2. перан. Пра частыя гукі, словы: чуцца, распаўсюджвацца, гучаць.
Услед сыпаліся жарты.
3. Пра тканіну: разбурацца ў выніку выпадання нітак па абрэзаным краі (разм.).
4. перан. Імкліва ў спеху бегчы.
З узгорка сыпаліся дзеці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)