Verbum

Сінаго́га ‘яўрэйскі малельны дом’ (ТСБМ), сынаго́га ‘тс’ (Ласт.), ‘важная асоба’ (Байк. і Некр.). Ст.-бел. синагога (синакгогия, сынакгокга, пал. XVIII ст.) з ст.-польск. synagoga, якое з XV ст. праз лац. synagóga ад грэч. συναγωγή (Булыка, Лекс. запазыч., 181).

Іпадро́м. Запазычана з грэч. ἱπποδρόμος (ἵππος ’конь’ і δρόμος ’рысталішча’) у старажытнарускай мове (Шанскі, 2, I, 112). Ст.-рус. иподромъ, иподромие (у Ізборніку Святаслава 1073 г.) > ст.-бел. иподромъ, иппадромъ (Булыка, Запазыч.). Фасмер (2, 137) памылкова называе французскую крыніцу.

Амбо́н (Гарэц., Нас., Шат.), амбона (Байк., Нас., Др.-Падб.), амбонія (Яруш.), ст.-бел. амбонъ (1489) (Булыка, Запазыч.). Відаць, бел. амбона з польск. ambona (Кюнэ, Poln., 40), якое з лац. ambo (італ. ambone). Параўн. ст.-рус. амъвонъ, амъбонъ < ст.-грэч. ἄμβων.

Граба́р ’землякоп’ (БРС, Шат., Касп.). Ст.-бел. кграбаръ, грабар ’тс’, вядомае ў помніках з XVI ст. Запазычанне з польск. grabarz ’тс’, а гэта з с.-в.-ням. grabaere (ням. Gräber). Гл. Слаўскі, 1, 333; Булыка, Запазыч., 150–151; Рудніцкі, 715.

Грана́та ’граната’. Запазычанне з рус. грана́та ’тс’, а гэта з ням. Granate ’тс’ (< іт. granata) або непасрэдна з іт. Гл. Фасмер, 1, 452; Шанскі, 1, Г, 159. Ст.-бел. кгранатъ ’граната’ ўзята з польск. granat (< ням. < іт.); гл. Булыка, Запазыч., 151.

Гі́льдыя ’гільдыя’ (БРС). Рус. ги́льдия, укр. гі́льдія. Запазычанне з ням. Gilde ’тс’. Падрабязны агляд гл. у Шанскага, 1, Г, 72. Бел. слова магчыма, запазычана непасрэдна з рус. мовы. Ст.-бел. кгелда ’гільдыя’ < польск. giełda ’тс’ (< ням.); гл. Булыка, Запазыч., 149.

Дашчэ́нту ’дашчэнту’ (БРС, Байк. і Некр.). Слова гэта сустракаецца і ва ўкр. мове (доще́нту). У бел. мове лексема вядома з XVI ст. (дощенту; гл. Булыка, Запазыч., 101). Слова, якое прыйшло з польск. мовы (параўн. польск. doszczętu ’тс’). Кюнэ, Poln., 50.

Дзы́нкаць, дзвы́нкаць ’бразгаць, брынкаць’ (БРС). Калі гэта не гукапераймальныя ўтварэнні, то можна меркаваць, што гэта запазычанне з польск. мовы. Параўн. польск. dźwięk ’гук’, dźwięczeć ’гучаць’ (параўн. таксама запазычанне з польск. мовы ў ст.-бел. помніках: дзвенкъ ’гук’; гл. Булыка, Запазыч., 94).

Камі́сія ’група людзей як орган выканання пэўных задач’, ’орган дзяржаўнага кіравання’ (ТСБМ, Яруш., Бяльк.), ст.-бел. комисия, комисея, комисыя, коммиссия, конмисия ’камісія’ запазычаны са ст.-польск. komisja < ням. Kommission < франц. commission < лац. commissiō ’даручэнне’ (Слаўскі, 2, 386; Булыка, Запазыч., 164).

Ко́мін ’труба для адводу дыму з печы’ (ТСБМ, Нас., Шат., КЭС, лаг., Сл. паўн.-зах., ТС, Хар., Сержп. Пр., Бір., Бяльк., Сержп. Грам., Сцяшк., П. С.). Укр. комин ’тс’. Запазычанне з польск. komin ’тс’ (Слаўскі, 2, 385; Булыка, Запазыч., 165).