расхо́давацца, ‑дуюся, ‑дуешся, ‑дуецца; зак. і незак.

1. Разм. Патраціць (траціць) свае сродкі на што‑н. Расходавацца на падарункі.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Траціцца (патраціцца), ісці (пайсці) на што‑н. Прадукты расходуюцца неэканомна. □ Маладых сіл было многа; здавалася, ніколі не вычарпаеш іх, і расходаваліся яны так, як расходуе з восені заможны, але маладасведчаны і непрактычны гаспадар багаты збор ад свае нівы. Колас.

3. толькі незак. Зал. да расходаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

форс, ‑у, м.

Разм. Самахвальства, франтаватасць, імкненне здзівіць навакольных (раскошай, манерамі і пад.); шык. Мікола Зязюльскі быў калісь багаты чалавек, задаваў форсу і прагульваў цэлыя сотні рублёў. Колас. Без лётчыцкай шапкі, з бялесымі драбнюткімі кудзеркамі, Сяргей нагадваў цыбатага хлапчука, які для форсу надзеў нечую форму і саромеецца гэтага. Хомчанка. // Фанабэрыя, пыха. Напускны, штучны форс яго зляцеў, як шалупінне. [Горык] нагадваў цяпер вінаватага школьніка і хацеў неяк загладзіць свой учынак. Сапрыка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Лясны́, лясны́й, ліснэ́й ’уласцівы лесу’, ’які жыве, расце, знаходзіцца ў лесе’, ’багаты лесам, лясісты’, ’які мае адносіны да лесаводства’ (ТСБМ, Бяльк., Сл. ПЗБ); ’дзікі’ (пра яблыні, пчолы)’ (глыб., віл., іўеў., воран., чэрв., Сл. ПЗБ). Прасл. lěs‑ьnъ. Да lěsъ > лес (гл.). Значэнне ’дзікі’ — уплыў балтыйскага субстрату; цяпер яму адпавядаюць лат. прыметнікі ад mežs ’лес’: meža pīle ’дзікая качка’ męża zvēri ’дзікія звяры і інш.’ (Непакупны, Связи, 77–82). Сюды ж лясныя пчолы ’дзікія пчолы’ (чэрв., іўеў., воран., З нар. сл.); лясны клоп ’смярдзюха’ (Сцяшк.), польск. leśnieć ’дзічэць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Nullus tantus quaestus, quam, quod habens, parcere

Няма большага дастатку, чым берагчы тое, што маеш.

Нет большего достатка, чем беречь то, что имеешь.

бел. Рахуба не згуба. Хто рахуе, той не псуе. Кідаючыся капейкамі, рубля не збярэш. Не той багаты, хто пражывае, а той, хто нажывае. Хто не беражэ малое, у таго вялікага не бывае. Хто паношанае адзенне выкідае, у таго новага не бывае.

рус. Бережливость лучше богатства. Сбережёшь, что найдёшь. Бережь дороже прибытка. Неистраченные деньги ‒ приобретение.

фр. Économie vaut mieux profit (Бережливость лучше прибыли).

англ. Store is no sore (Запас ‒ не беда).

нем. Sparen ist verdienen (Экономить ‒ значит зарабатывать).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

splendid [ˈsplendɪd] adj.

1. пы́шны, бага́ты, раско́шны;

a splendid palace раско́шны пала́ц;

a splendid gift шчо́дры падару́нак;

a splendid sight ве́лічнае відо́вішча

2. dated ве́льмі до́бры, выда́тны, цудо́ўны; надзвыча́йны;

a splendid talent бліску́чы та́лент;

a splendid idea цудо́ўная ідэ́я;

have a splendid time цудо́ўна право́дзіць час

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

lavish

[ˈlævɪʃ]

1.

adj.

1) шчо́дры

lavish of money — той, хто шчо́дра раздае́ гро́шы

2) раско́шны; бага́ты, які́ шмат кашту́е, дарагі́

lavish gifts — дарагія падару́нкі

2.

v.t.

шчо́дра раздава́ць; раскіда́цца

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

substantial

[səbˈstænʃəl]

adj.

1) матэрыя́льны, рэа́льны, рэ́чыўны

2) салі́дны, грунто́ўны

substantial criticism — здаро́вы крытыцы́зм

substantial evidence — ва́жкае сьве́дчаньне

3) вялі́кі, істо́тны, зна́чны

a substantial improvement — зна́чнае ўдаскана́леньне

4) замо́жны, бага́ты

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

were

[wɜ:r; unstressed wər]

v., p.t. of be

1) быў, былі́

2) subjunctive of be

If I were rich, I would travel — Калі́ б я быў бага́ты, я б падаро́жнічаў

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Аплаві́тна ’багата’, у выразе сытна і аплавітна (КТС). Польск. obfity < ст.-польск. opłwity ’багаты, шчодры’. Параўн. серб.-харв. о̀плавити ’заліць, затапіць, навадніць’. Пэўна, ад значэння такога тыпу — *оплавитный ’такі, што залівае, навадняе, робіць, што ўсяго ў дастатку’. Параўн. укр. опливати ’мець у дастатку’. Цікава, што ў старабеларускай і стараўкраінскай мовах ужывалася запазычанае з старапольскай ужо трансфармаванае обфитый, обфитость, обфитовать (Бярында, 147). Для тлумачэння семантыкі трэба ўлічваць яшчэ рус. дыял. оплавить сноп ’абмалаціць’, тое ж, што і обить сноп (Даль), ад чаго обилие ’багацце’ пры чэш. obilí ’збожжа’. Для этымалогіі польскага слова гл. Брукнер, 370.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ду́ла ’дула’ (БРС), ’лужына’ (Касп.), ’багаты рыбай заліў ракі’ (Яшкін), ’pars posterior, anus’ (Нас.). У Трубачова (Эт. сл., 5, 148–149) пад праформай *dud(ь)lo параўноўваецца шмат слав. слоў з рознай семантыкай (ад ’канец трубы’ да ’ямка ў зямлі, варонка’). Частка прыкладаў выводзіцца ад дзеяслова *duti ’дуць, дзьмуць’ (суфікс *‑dlo); іншыя формы, магчыма, зыходзяць да *dud‑ьl‑. У нашым выпадку, бясспрэчна, трэба зыходзіць з *du‑dlo. Параўн. яшчэ Фасмер, 1, 551.

Ду́ла (ж. р.) ’завея’ (Касп.). Магчыма, дзеепрыметнікавая форма на ‑л‑ ад дуць (гл.). Параўн. Фасмер, 1, 551.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)