Verbum

нікчэ́мны, -ая, -ае.

1. Неістотны, нязначны.

Нікчэмная крыўда.

2. Нізкі ў маральных адносінах, нягодны.

Н. чалавек.

3. Вельмі дрэнны, няўдалы, малы.

Н. ўраджай.

|| наз. нікчэ́мнасць, -і, ж.

німб, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Сімвал святасці — ззянне ў выглядзе круга вакол галавы (на іконах, карцінах рэлігійнага зместу).

2. перан. Атмасфера славы, поспеху вакол каго-, чаго-н.

Н. славы.

|| прым. ні́мбавы, -ая, -ае.

ні́мфа, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

У грэчаскай міфалогіі: бажаство ў выглядзе жанчыны, якое ўвасабляе розныя сілы прыроды.

Лясная н.

Марская н.

ні́пель, -я, мн. -і, -яў, м. (спец.).

Металічная злучальная трубка з разьбой на канцах.

|| прым. ні́пельны, -ая, -ае.

нірва́на, -ы, ж.

1. Паводле вучэння будыстаў: стан глыбокага спакою і поўнай унутранай гармоніі, які дасягаецца адмаўленнем ад усіх жыццёвых клопатаў і імкненняў.

2. перан. Стан спакою, сузірання і асалоды.

Апусціцца ў нірвану.

ніт¹, ніта, мн. ніты, -аў, м.

Металічны стрыжань, які мае на адным канцы галоўку, а на другім — разьбу, на якую накручваецца гайка; болт (спец., уст.).

|| прым. ні́тавы, -ая, -ае.

ніт², ніта́, мн. ніты́, -о́ў, м. (спец.).

1. Злучэнне ніцяных петляў у ткацкім станку для падымання нітак асновы.

Укідаць аснову ў ніты.

2. Спосаб ткання, ад якога залежыць від перапляцення ніцей у тканіне.

Абрус у шаснаццаць нітоў.

нітава́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ту́ецца; незак.

1. Злучацца нітамі¹.

2. перан. Злучацца, звязвацца.

|| зак. знітава́цца, -ту́ецца.

нітава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; незак.

1. што. Злучаць, змацоўваць нітамі¹.

2. перан., каго-што. Злучаць, звязваць.

Нітуе вясна сілы.

|| зак. знітава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны.

|| наз. нітава́нне, -я, н.

ні́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

1. Тонка ссуканая пража.

Шаўковыя ніткі.

2. Нізка (пацерак, караляў і пад.).

3. перан. Аб чым-н. пабудаваным, што выцягнулася ў выглядзе простай лініі.

Н. нафтаправода.

Н. чыгункі.

4. перан. Тое, што злучае, служыць для сувязі.

◊

Да (апошняй) ніткі — усё, поўнасцю, да канца (абабраць, аграбіць, прапіць і пад.).

Прамокнуць да ніткі — зусім.

Шыта белымі ніткамі — няўмела, няўдала схавана што-н.

|| памянш.ласк. ні́тачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

◊

Па нітачцы бегаць — быць паслухмяным, дысцыплінаваным.

|| прым. ні́тачны, -ая, -ае.