уклі́ньванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. укліньваць — уклініць і стан паводле знач. дзеясл. укліньвацца — уклініцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
успу́чванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. успучваць — успучыць і стан паводле знач. дзеясл. успучвацца — успучыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уцяшэ́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. уцяшаць — уцешыць і стан паводле знач. дзеясл. уцяшацца — уцешыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ушчыльне́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. ушчыльняць — ушчыльніць і стан паводле знач. дзеясл. ушчыльняцца — ушчыльніцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГРАМО́ВІЧ Уладзімір Пятровіч
(н. 30.9.1948, Мінск),
бел. акцёр т-ра лялек. Засл. арт. Беларусі (1979). З 1967 працуе ў Дзярж. т-ры лялек Беларусі. Яго персанажы-лялькі арганічныя, выразныя, каларытныя. У спектаклях для дзяцей сыграў ролі: Дзед («Дзед і Жораў» В.Вольскага), кот Максім («Граф Глінскі-Папялінскі» А.Вольскага), Першы прыдворны («Салавей» паводле Х.К.Андэрсена), Іван («Канёк-Гарбунок» паводле П.Яршова). Жак («Кот у ботах» Г.Уладычынай). Найб. поўна раскрылася індывідуальнасць акцёра ў рэпертуары для дарослых: Адам («Боская камедыя» І.Штока), Іван («Да трэціх пеўняў» В.Шукшына), Іван Бяздомны («Майстар і Маргарыта» паводле М.Булгакава), Апалон («Цудоўная Галатэя» С.Дарваша і Б.Гадар), Гаспадар таверны («Зорка і смерць Хаакіна Мур’еты» паводле П.Нэруды) і інш.
т. 5, с. 402
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГУТКО́ВІЧ Аляксандр Залманавіч
(20.12.1920, в. Вярхоўе Бешанковіцкага р-на Віцебскай вобл. — 9.9.1989),
рэжысёр тэлебачання. Засл. дз. маст. Беларусі (1981). Скончыў Бел. тэатр.-маст. ін-т (1949). Працаваў у бел. т-рах імя Я.Коласа і юнага гледача. З 1959 на Рэсп. студыі тэлебачання. У тэлевізійных пастаноўках, большасць якіх зроблена па творах бел. пісьменнікаў, імкнуўся дэталёва распрацаваць характары персанажаў набліжана да літ. першакрыніцы. З лепшых работ: тэлевізійныя спектаклі «Трэцяе пакаленне» паводле К.Чорнага (1964), «Людзі на балоце» паводле І.Мележа (1965, Дзярж. прэмія Беларусі 1966), «Трывожнае шчасце» паводле І.Шамякіна (1968); тэлефільмы «Уся каралеўская раць» (1971, з Н.Ардашнікавым), а таксама паводле твораў П.Броўкі, А.Куляшова, В.Адамчыка, І.Пташнікава і інш.
т. 5, с. 550
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
А́РГАС,
Аргус, у грэчаскай міфалогіі велікан, сын Геі. Цела Аргаса пакрыта мноствам вачэй (паводле інш. міфаў, 100 ці 4 вокі), прычым спалі адначасова толькі 2. Гера даручыла Аргасу пільнаваць каханку Зеўса Іо, якую ператварыла ў карову. Паводле загаду Зеўса Аргас быў забіты Гермесам.
т. 1, с. 468
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
засты́ць, -ы́ну, -ы́неш, -ы́не; -ы́ў, -ы́ла; -ы́нь; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Загусцець, стаць цвёрдым ад холаду, ахалоджвання.
Лой застыў.
Смала застыла.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра ваду: ператварыцца ў лёд (разм.).
Рачулка застыла.
3. Моцна змерзнуць (разм.).
З. на марозе.
Рукі застылі.
4. Пра труп: стаць халодным, скарчанець.
5. перан. Замерці (у 1 знач.), стаць нерухомым.
З. на месцы ад здзіўлення.
|| незак. застыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. застыва́нне, -я, н. (паводле 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адзе́ць, адзе́ну, адзе́неш, адзе́не; адзе́нь; адзе́ты; зак., каго-што
1. Надзець на каго-н. вопратку, апрануць.
А. дзіця.
Зіма адзела поле снегам (перан.).
2. Апрануць кім-н.
А.
Дзедам Марозам.
3. Забяспечыць каго-н. адзеннем.
Бацькі дзяцей адзелі і абулі.
4. Тое, што і надзець; нацягнуць.
Ледзь адзеў пальчаткі.
5. перан. Пакрыць; ахінуць.
Дубы зялёны плашч адзелі.
|| незак. адзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| звар. адзе́цца, адзе́нуся, адзе́нешся, адзе́нецца; адзе́нься; незак. адзява́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. адзява́нне, -я, н. (паводле 1 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прышчапі́ць, -чаплю́, -чо́піш, -чо́піць; -чо́плены; зак., што.
1. Зрабіць перасадку часткі жывой расліны (чаранка, вочка) на тканку другой расліны, каб перадаць пэўныя ўласцівасці.
2. каму. Увесці ў арганізм вакцыну для папярэджвання ці вылечвання якой-н. хваробы.
П. воспу.
3. перан., каму. Прымусіць засвоіць, зрабіць прывычным.
П. культурныя звычкі.
|| незак. прышчэ́пліваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. прышчэ́пка, -і, ДМ -пцы, ж. (да 1 і 2 знач.) і прышчэ́пліванне, -я, н.
|| прым. прышчэ́пачны, -ая, -ае (паводле 1 і 2 знач.).
Прышчэпачныя кампаненты.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)