postęp, ~u

м.

1. прагрэс; рух наперад;

iść z ~em — ісці па шляху прагрэсу, ісці наперад;

postęp ekonomiczny (gospodarczy) — эканамічны прагрэс;

postęp techniczny — тэхнічны прагрэс;

2. мат. прагрэсія;

postęp arytmetyczny (geometryczny) — арыфметычная (геаметрычная) прагрэсія

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

По́ступ 1 ’хада’ (ТСБМ), параўн. укр. по́ступ ’крок, хада’, рус. пос́тупь ’тс’, ст.-рус. постꙋпь, постѫпь ’рух, дзеянне’, польск. postęp ’ход, захад, працэдура’, чэш., славац. postup ’ход, метад, рух наперад’, балг. по́стъп ’тс’. Прасл. *postǫpь, з арэальным зацвярдзеннем канцавога губнога. Аддзеяслоўнае ўтварэнне з прыстаўкай па‑ з семантыкай выніковасці дзеяння. Да ступа́ць (гл.).

По́ступ 2 ’прагрэс, рух паперад’ (Байк. і Некр., ТСБМ), у значэнні ’прагрэс’, магчыма, з польск. postęp ’тс’. Гл. по́ступ 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

працэ́сар

(англ. processor, ад лац. procedere = рухацца наперад)

1) цэнтральная частка электронна-вылічальнай машыны, якая выконвае арыфметычныя і лагічныя аперацыі па перапрацоўцы інфармацыі;

2) складаная лагічная праграма, зададзеная электронна-вылічальнай машыне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

прае́кт

(лац. projectus = кінуты наперад)

1) распрацаваны план стварэння, пабудовы чаго-н. (напр. п. гідратурбіны, п. дома);

2) папярэдні тэкст якога-н. дакумента (напр. п. закона);

3) задума, план.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

га́льштук, ‑а, м.

Прадмет убору ў форме палоскі тканіны, якая завязваецца пад каўняром сарочкі, блузы вузлом або бантам. Па падсіненую сарочку з накрухмаленымі грудзьмі.. звісалі шырокія хвасты чорнага гальштука. Мурашка.

•••

Піянерскі гальштук — чырвоная касынка піянераў, якая завязваецца вакол шыі доўгімі канцамі наперад.

Залежыць (заліць) за гальштук гл. залежыць.

[Ад ням. Halstuch — шыйная хусцінка.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

су́сліць, ‑слю, ‑сліш, ‑сліць; незак., што.

Разм.

1. Павольна, нетаропка смактаць што‑н. [Толік:] — Я маўчу, суслю гасцінец, а мама ўсё загаворвае наперад, што мой тата бог ведае дзе. Мыслівец.

2. Жаваць, слінячы што‑н. Браць цяпер прамгасаўскіх жарабят .. [стары воўк] не мог — з такімі зубамі толькі канец вяроўкі сусліць. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трыумфава́ць, ‑фую, ‑фуеш, ‑фуе; незак.

Разм.

1. над кім-чым і без дап. Атрымліваць перамогу, браць верх. Над краем шыбеніц, астрогаў Трыумфаваў каронны кат. Купала.

2. без дап. Радавацца, весяліцца з прычыны перамогі над кім‑н., з поваду поспеху ў чым‑н. Станіслаў трыумфаваў, смакуючы наперад выйгрыш закладу. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Cancrum recta ingredi doces

Вучыць рака ісці наперад.

Ты учишь рака идти вперёд.

бел. Сеяць пясок на камні. Ухапіць шылам кашы. Не чакай, каб певень яйцо знёс.

рус. В камень стрелять ‒ только стрелы терять. Сеять песок по камню. Дураков учить ‒ что мёртвых лечить.

фр. Peine inutile (Напрасный/бесполезный труд).

англ. You cannot make a crab walk straight (Рака не заставишь идти вперёд). The wind can’t be caught in a net (Ветер сетью не поймаешь).

нем. Verlorene Liebesmühe (Потерянное старание). Sich die Mühe sparen (Экономить усилия).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

prowadzenie

н.

1. вядзенне;

2. паводзіны;

objąć prowadzenie спарт. стаць лідэрам; выйсці наперад (на першую пазіцыю)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

forthright

[ˈfɔrӨraɪt]

1.

adj.

1) шчы́ры, адкры́ты, просталіне́йны

2) про́сты

2.

adv.

1) про́ста напе́рад

2) адра́зу

3.

n.

про́сты шлях, про́стая даро́га

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)