наменклату́ра

(лац. nomenclatura = пералік, спіс імён)

1) сукупнасць або пералік назваў, тэрмінаў, якія ўжываюцца ў якой-н. галіне навукі, тэхнікі, вытворчасці;

2) спіс кадравых пасад, якія зацвярджаюцца вышэйшай арганізацыяй.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

эксперты́за

(фр. expertise, ад лац. expertus = вопытны)

вывучэнне спецыялістам (экспертам) пытанняў, для вырашэння якіх патрэбны спецыяльныя веды ў галіне навукі, тэхнікі, мастацтва і г.д. (напр. бухгалтарская э., судовая э.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

алта́р, ‑а, м.

1. У старажытных народаў — месца, на якое ўскладаліся ахвярапрынашэнні і перад якім адпраўляліся культавыя абрады.

2. Усходняя частка царквы, дзе знаходзіцца прастол, аддзеленая ад агульнага памяшкання іканастасам. [Вінцук] стаяў і глядзеў у дол, але адчуў, што цікаўныя бабулькі ўжо знайшлі яго і глядзяць не ў бок алтара, а на яго. Чарнышэвіч.

•••

Узлажыць (прынесці) на алтар бацькаўшчыны (навукі, мастацтва, перамогі і пад.) гл. узлажыць.

[Лац. altare ад altus— высокі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вяду́чы, ‑ая, ‑ае.

1. (рэдка). Дзеепрым. незал. цяпер. ад весці.

2. у знач. прым. Які ідзе наперадзе. Вядучы самалёт.

3. у знач. прым. Галоўны, кіруючы. Вядучая тэма. Вядучая партыя оперы. Вядучая роля навукі.

4. у знач. прым. Які прыходзіцца ў рух непасрэдна ад рухавіка. Вядучыя колы аўтамабіля.

5. у знач. наз. вяду́чы, ‑ага, м. Той, хто кіруе чым‑н. Вядучы праграмы. Быць на вечары вядучым.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скрыжа́ль, ‑і, ж.

Кніжн.

1. Дошка, пліта з напісаным на ёй тэкстам (пераважна свяшчэнным, культавым).

2. звычайна мн. (скрыжа́лі, ‑ей); перан.; чаго або якія. Пра тое, што захоўвае, куды занесены памятныя падзеі, даты, імёны і пад. Скрыжалі навукі. Скрыжалі гісторыі. □ І славу тую, што ўпісалі мы ў гістарычныя скрыжалі, наш горад панясе ў вякі. Машара. Таемны вы, зямлі скрыжалі! Чаго ў сябе вы не ўпісалі! Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АРБІ́НІ

(Orbini) Маўра (?—1614),

далмацінскі гісторык, родапачынальнік паўднёваслав. гіст. навукі. У кн. «Славянскае царства» (1601, на італьян. мове) спрабаваў даць гісторыю ўсіх слав. народаў, паказаць іх адзінства; прапанаваў тэорыю скандынаўскага паходжання славян, памылкова далучаў да славян многія неслав. народы. У сваім творы змясціў пераклад сербскай хронікі 12 ст.

т. 1, с. 457

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

о́трасль

1. уст. (ветвь) галіна́, -ны́ ж.;

2. уст. (потомок, потомство) галіна́, -ны́ ж.;

3. (деятельности, производства) галіна́, -ны́ ж.;

о́трасль нау́ки галіна́ наву́кі;

важне́йшие о́трасли наро́дного хозя́йства важне́йшыя галі́ны наро́днай гаспада́ркі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абскуранты́зм

(ням. Obskurantismus, ад лац. obscurans, -ntis = які зацямняе)

крайне варожыя адносіны да асветы, навукі, прагрэсу, да ўсяго новага і перадавога; цемрашальства.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

экано́мікс

(англ. economics, ад гр. oikonomike = эканоміка)

галіна эканамічнай навукі, якая раскрывае на макра- і мікраўзроўнях законы бізнесу, метады гаспадарання і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

інтэліге́нцыя

(с.-лац. intelligentia = разуменне)

сацыяльны слой людзей, які складаюць работнікі разумовай працы са спецыяльнымі ведамі ў розных галінах навукі, тэхнікі і культуры (вучоныя, настаўнікі, урачы, інжынеры, артысты і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)