За́саб ’разам’. Польск. zasób ’запас’, ’залежы мінералаў’, серб.-луж. zasobu ’хутка, адзін за адным’, серб.-харв. за́соб, за̀собице ’адзін за адным’. Ст.-рус. засобь ’зноў’, ’асобна’ (XVI ст.). Серб.-луж., серб.-харв., ст.-рус. > бел. словы ўказваюць на магчымасць яшчэ прасл. адвербіяльнага выразу za sobь, za sobǫ (параўн. o‑sobь > ст.-слав. особь, гл. асоба), што складаўся з прыназоўніка za (гл. за) і каранёвага *sob‑ (гл. сябе), прадстаўленага ў форме він. скл. ад формы назоўніка на *‑ĭ: sobь; першаснае значэнне захавана ў серб.-луж. серб.-харв.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
брыля́сты, ‑ая, ‑ае.
З вялікім брылём (у 1 знач.). Зноў папаліся лісічкі — раз, другі, а потым у бярэзніку на ўзбалотку знайшоў я абабак і брылястыя чырвоныя сыраежкі. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
буту́з, ‑а, м.
Разм. Маленькі, тоўсценькі хлопчык; таўсматае дзіця. Чарнавокі бутуз, пачуўшы каманду, пацягнуў за вяровачку — і кучка палітончыкаў, выцягваючыся зноў у ланцужок, павольна пасунулася за сваім важаком. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ветрабо́й, ‑ю, м., зб.
Сухое галлё, ламачча, збітае з дрэў ветрам. Парк зноў зрабіўся густы, — не парк, а нейкія нетры з лаўжамі і ветрабоем, з рэдкімі глухімі сцяжынкамі. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заплю́шчыць, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; зак., што.
Прыкрыць павекамі, зажмурыць (вочы). [Дзіця] даверліва заплюшчыла вочкі і заснула. Лукша. Уставаць не хацелася, Васіль павярнуўся на другі бок і зноў заплюшчыў вочы. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
на́дгаладзь, прысл.
Разм. Не поўнасцю наядаючыся, хочучы есці. На колькі хопіць сям’і таго, што яна пажне? Хіба да каляд, а потым — зноў жыццё надгаладзь, у нястачах і горы. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павуці́ністы, ‑ая, ‑ае.
З павуцінай, ахутаны павуцінай; які нагадвае павуціну (у 1 знач.). Павуціністае ржышча. □ Дзень-два кароткага сонечнага павуціністага бабінага лета, і зноў дажджы, нудныя, халодныя, беспрасветныя. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́дплетка, ‑ткі, ДМ ‑тцы; ж. Р мн. ‑так;
Абл. Шыла для падплятання лапцей. Прыпякло — стары расшпіліў на сабе чорную картовую сарочку і зноў стаў калупаць подплеткай лапаць... Капыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ракатлі́вы, ‑ая, ‑ае.
Які дробна, раскаціста гучыць. І зноў радасны ракатлівы гул праляцеў з аднаго краю плошчы ў другі. Гамолка. Гэта грае прыбой ракатлівы. Гэта буру ўзнімае арган. Пысін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спо́ўзаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Паўзком дабрацца куды‑н. і вярнуцца назад. Калі там прыціхла, .. [Рыбак] на кукішках споўзаў па шапку і зноў прыхінуўся плячамі да халоднай мураванай сцяны. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)