антыба́кхій
(гр. antibakcheios)
літ. стапа, якая складаецца з двух доўгіх складоў і аднаго кароткага.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Ласапе́та, лісапе́та ’самакат на двух колах’ (КЭС, лаг.), лісапед, лісапет, лісафет, лісапета, лісафета (Сл. паўн.-зах.). Скажоныя формы ад веласіпед, якое з франц. vélocipéde < лац. velox, velocis ’хуткі’ і pes, pedis ’нага’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
люне́т, ‑а, М ‑неце, м.
1. Уст. Палявое ўмацаванне, якое складаецца з аднаго-двух валоў і рова ўперадзе.
2. У архітэктуры — арачны праём у скляпенні ці сцяне над дзвярамі ці акном, абмежаваны гарызантальна знізу.
[Фр. lunette.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дабро́тны, ‑ая, ‑ае.
Дабраякасны, прыгожы, зручны. [Адзежы] было не вельмі многа.., але ўся дабротная, з шэрсці і шоўку. Арабей. Куды ні глянеш — усюды высяцца дабротныя двух- і трохпавярховыя жылыя дамы з усімі; камунальнымі паслугамі. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэрмаэлектры́чны, ‑ая, ‑ае.
Спец.
1. Звязаны з працэсам непасрэднага пераходу цеплавой энергіі ў электрычную ў правадніках. Тэрмаэлектрычныя з’явы.
2. Заснаваны на дзеянні двух розных праваднікоў, якія ўтвараюць замкнуты ланцуг. Тэрмаэлектрычны тэрмометр. Тэрмаэлектрычны метад кантролю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чу́жасць, ‑і, ж.
Уласцівасць чужога (у 3 знач.); адчужанасць. Аміля прагла мець месца ў душах двух сваіх сыноў, Ксавэр стараўся паміж Адамам і ёю ўстанавіць чужасць. Чорны. Тацяна раптам замкнулася ў жорсткай чужасці. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АПАФЕРМЕ́НТ
(ад апа... + фермент),
апаэнзім, бялковая частка складаных (двух- і шматкампанентных) ферментаў. Вызначае выбіральныя дзеянні ферменту ў адносінах да субстрату і магчымасць рэгулявання яго актыўнасці. Для выяўлення каталітычнай актыўнасці апаферменту неабходная наяўнасць небялковага кампанента — кафактару (каферменту).
т. 1, с. 420
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАПЛАЛО́ГІЯ
(ад грэч. haploos адзіночны, просты + ...логія),
выпадзенне ў выніку дысіміляцыі аднаго з двух аднолькавых (ці падобных) складоў, якія стаяць побач; адзін з відаў камбінаторных змяненняў гукаў. Часцей узнікае на стыку складоў (напр., мінералогія <мінералалогія, трагікамедыя <трагікакамедыя).
т. 5, с. 37
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЕСНАВЫ́ КАТА́Р,
назва двух розных па паходжанні захворванняў, якія абвастраюцца вясной і ў пач. лета: хранічнага запалення кан’юнктывы вока (гл. ў арт. Кан’юнктывіт) і алергічнага захворвання асоб з павышанай адчувальнасцю да пылку раслін (гл. Сянная ліхаманка).
т. 4, с. 115
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
друг, -а, м.
1. Той, хто дружыць 3 кім-н., блізкі сябар, прыяцель.
Стары д. лепш за новых двух (з нар.). Сустрэча з другам.
Зялёны д. (пра лес).
2. Ужыв. як зварот да блізкага чалавека, а таксама як ветлівы зварот да таварыша, суседа ці сустрэчнага чалавека.
Дапамажы, д.
3. К дру́жа (разм.). Ужыв. як форма звароту да каго-н.
Дарагі дружа, спачуваю табе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)