спуд², -у, М -дзе, м.
У выразах:
1) пад спудам (разм.) — у патаемным месцы.
Трымаць пад спудам вялікія грошы не варта.
2) з-пад спуду — з патаемнага месца, а таксама перан.: з забыцця.
Дастаць з-пад спуду.
З-пад спуду вызваліліся старыя мары.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
су́ма, -ы, мн. -ы, сум, ж.
1. Вынік складання дзвюх або некалькіх велічынь.
2. Агульная колькасць чаго-н.
С. ведаў.
3. Пэўная колькасць грошай.
Атрымаць значную суму грошай.
◊
Кругленькая сума (разм.) — пра вялікія грошы.
|| прым. су́мавы, -ая, -ае (да 2 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
крэдыто́р
(лац. creditor)
асоба або ўстанова, якія даюць у крэдыт грошы або тавары (параўн. дэбітор).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
дапаміна́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Абл. Паўторна напамінаць. [Сімон] заўтра прыйшоў бы мірыцца і ні ў якім разе не дапамінаўся б пра грошы. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазыча́льнік, ‑а, м.
Той, хто дае грошы ў пазыку. Час мінаў, вярнуць пазыку князь не мог, зямля так і засталася ў пазычальніка. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паберагчы́ сов., в разн. знач. побере́чь;
п. гро́шы — побере́чь де́ньги;
~ражы́ сваё здаро́ўе — побереги́ своё здоро́вье
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
убаёдаць сов., обл.
1. уходи́ть; (убить — ещё) погуби́ть;
2. зря потра́тить;
у. гро́шы — зря потра́тить де́ньги
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
przeżreć
зак.
1. раз’есці;
2. разм. праесці (грошы)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Нага́та ’старажытная грашовая адзінка’ (Рабцэвіч), параўн. ст.-бел. у Летапісе Аўрамкі XV ст.: по двѣ нагатѣ (Карскі 2-3, 106), ст.-рус. ногата. Выводзяць з кыпч. тур. nakt ’наяўныя грошы’, крым.-тат. naxt ад араб. naḳd ’дробныя грошы’; аднак не выключана і мясцовае ўтварэнне ад мяркуемага *нагата ’сабаліная шкурка з чатырма нагамі’ вытворнага ад нага́, параўн. бел. нога́ты ’з доўгімі нагамі’ (ТС), што характэрна для ўсх.-слав. назваў грошай; гл. Кіпарскі, ВЯ, 1956, № 5, 135; Фасмер, 3, 79.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Транжы́р ’той, хто неразумна, марна траціць грошы, маёмасць’ (ТСБМ), сюды ж транжы́рыць ’траціць, мантачыць’ (ТСБМ, Бяльк.). З рус. транжи́р ’тс’, якое з франц. trancheur ’той, які рэжа’ < trancher ’рэзаць, рубаць’ праз нова-в.-ням. transchieren ’рэзаць, разрэзваць’ (Фасмер, 4, 94). Паводле Вінаградава (Этимология–1966, 122–125) і Дабрадомава (Этимология–1986–1987, 194–200), рускія словы — у выніку трансфармацыі франц. étranger, étrangère ’іншаземны, чужы’ ў дзеяслоў з пераасэнсаваннем зыходнага значэння ў ’траціць за мяжой, растрачваць грошы, маёмасць упустую’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)