ізапрэ́н
[ад іза- + пр(апіл)ен]
арганічнае злучэнне, ненасычаны вуглевадарод аліфатычнага рада, бясколерная, лятучая, гаручая вадкасць; выкарыстоўваецца пры вырабе каўчуку.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
неро́л
(іт. Nerol = прозвішча княгіні)
арганічнае злучэнне, бясколерная вадкасць з прыемным пахам; выкарыстоўваецца ў парфумерыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
суспе́нзія
(лац. suspensio = падвешванне)
вадкасць, у якой дробныя часцінкі цвёрдага рэчыва знаходзяцца ў завіслым стане.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пот, -у, М по́це, мн. паты́, пато́ў, м.
Вадкасць, якая выдзяляецца падскурнымі залозамі.
Працаваць да поту.
Гэта справа патрабуе нямала поту (перан.: працяглай, напружанай працы). Да сёмага поту (да знямогі; разм.). Потам і кроўю здабыць што-н. (перан.: шляхам вялікіх намаганняў; высок.). Увагнаць у п. каго-н. (змардаваць напружанай працай; разм.). Шыбы пакрыліся потам (перан.: запацелі).
|| прым. по́тавы, -ая, -ае.
Потавыя залозы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бо́ўтацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак. (разм.).
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Плюхацца з аднаго боку ў другі (пра вадкасць у пасудзіне).
Боўтаецца вада ў біклазе.
2. Рухацца ў вадзе ў розных напрамках.
Б. ў рэчцы.
3. Шукаць што-н. у якой-н. вадкасці, страве лыжкай ці чым-н. іншым.
Б. лыжкай у місцы.
|| наз. бо́ўтанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спірт, -у, М -рце, мн. спірты́, -о́ў, м.
1. адз. Гаручая, з высокім працэнтам алкаголю вадкасць, якая атрымліваецца перагонкай некаторых прадуктаў, што змяшчаюць у сабе цукар і крухмал.
Вінны с.
2. Арганічнае злучэнне, вуглевадарод, у якім атам вадароду замешчаны водным астаткам (спец.).
Метылавы с.
Драўняны с.
|| прым. спіртавы́, -а́я, -о́е і спіртны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
Спіртавыя лакі.
Спіртавое браджэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фільтрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак., што.
Прапускаць што-н. праз фільтр для ачысткі.
Ф. вадкасць.
|| зак. адфільтрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны і прафільтрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.
|| наз. фільтрава́нне, -я, н., фільтра́цыя, -і, ж. і фільтро́ўка, -і, ДМ -о́ўцы, ж.
|| прым. фільтрава́льны, -ая, -ае, фільтрацы́йны, -ая, -ае і фільтро́вачны, -ая, -ае.
Фільтравальная папера.
Фільтрацыйная ўстаноўка.
Фільтровачныя матэрыялы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чарні́ла, -а, н.
Водны раствор якога-н. каляровага рэчыва, прызначанага для пісання.
Пісаць чарнілам.
Чорнае ч.
○
Сімпатычнае чарніла — бясколерная або слаба афарбаваная вадкасць, якая выкарыстоўваецца ў тайнай перапісцы.
|| прым. чарні́льны, -ая, -ае.
Ч. прыбор.
Чарнільная пляма.
○
Чарнільны арэшак — арэхападобная чорная нарасць на лісці дуба і некаторых іншых дрэў, якая раней служыла для вырабу чарніла.
◊
Чарнільная душа (уст., неадабр.) — пра канцылярскага чыноўніка-фармаліста.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
закалаці́ць 1, ‑лачу, ‑лоціш, ‑лоціць; зак., што.
Разм. Прыгатаваць, падсыпаючы што‑н. у вадкасць і размешваючы. У бочачцы, ёмкасцю літраў на трыццаць, дзед закалаціў хмельную бражку. Рылько.
закалаці́ць 2, ‑лачу, ‑лоціш, ‑лоціць; зак.
Разм. Пачаць калаціць (у 1, 2, 4–6 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адцадзі́ць, ‑цаджу, ‑цэдзіш, ‑цэдзіць; зак., што.
Цэдзячы, адліць; аддзяліць рэдкае, вадкасць ад гушчы, прымесей. З печы спрытна злезла гаспадыня, схапіла на запечку анучу і анучаю выхапіла з пячуркі чыгунок ды панесла яго ў кут ля парога, каб адцадзіць над цэбрам бульбу. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)