spoil [spɔɪl] v. (spoilt or spoiled)

1. псава́ць; псава́цца; шко́дзіць;

spoil a joke сапсава́ць жарт;

He spoiled my joy. Ён не даў мне пара давацца;

The holidays were spoilt by bad weather. Адпачынак прапаў з-за кепскага надвор’я.

2. пе́сціць, ба́лаваць, бэ́сціць;

a spoilt child разбэ́шчанае дзіця́

3. гніць, псава́цца (пра прадукты)

♦

be spoiling for smth. ірва́цца зрабі́ць што-н.;

He was spoiling for the fight. Ён ірваўся ў бойку;

too many cooks spoil the broth ≅ дзе ку́хараў шэсць, там няма́ чаго́ есць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

го́нар, -ру м.

1. честь ж.; почёт;

спра́ва ~ру — де́ло че́сти;

2. (высокомерие) чва́нство ср.; самомне́ние ср.; го́нор; спесь ж.;

○ до́шка ~ру — доска́ почёта;

◊ у г. — (каго, чаго) в честь (кого, чего);

вы́йсці з ~рам — вы́йти с че́стью;

рабі́ць (зрабі́ць) г. — де́лать (сде́лать) честь;

мець г. — иметь честь;

збіць г. — сбить спесь;

на г. — (каму) к че́сти (чьей);

мець за г. — счита́ть за честь;

знява́жыць г. — нанести́ бесче́стье;

шану́й г. за́малада — посл. береги́ честь смо́лоду

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

мо́жна в знач. безл. сказ.

1. мо́жно, возмо́жно;

усё, што м. зрабі́ць, бу́дзе зро́блена — всё, что мо́жно (возмо́жно) сде́лать, бу́дет сде́лано;

2. мо́жно; позволи́тельно, разреша́ется;

м. зайсці́? — мо́жно зайти́?;

◊ м. сказа́ць — вводн. сл. мо́жно сказа́ть;

нако́лькі м. — наско́лько (ели́ко) возмо́жно;

купі́ў не купі́ў, а патаргава́ць м. — посл. попы́тка не пы́тка, а спрос не беда́; за спрос не бьют в нос;

жыць м. — жить мо́жно;

пасалі́ўшы, е́сці м. — так себе́; бо́лее или ме́нее

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

Ра́чыць ’жадаць, спрыяць, быць ласкавым’ (Нас., Мат. Гом., Сл. рэг. лекс.), ’раіць’, ’зрабіць ласку, уважыць просьбу’ (Варл.), рачы́ць ’ласкава запрашаць’ (Ласт.), ра́чыты ’жадаць’ (кобр., Жыв. сл.), ст.-бел. рачити ’любіць, турбавацца; рабіць ласку, згаджацца’ (Ст.-бел. лексікон). Сюды ж рачы́цца ’адгаворвацца, адракацца’ (маладз., Жыв. сл.), а таксама ў спалучэнні бажыцца‑рачыцца: бо́жыцца‑ро́чыцца, што не ён (Янк. 3.), магчыма і рачо́н ’рады, задаволены’: рачон быў куску хлеба (Сл. ПЗБ). Традыцыйна разглядаецца як запазычанае з польск. raczyć ’хацець, жадаць’ (Кохман, Polonica, 71; Булыка, Запазыч., 275), што цяжка давесці ў сувязі з ужываннем у народнай мове і шырокай вядомасцю ў славянскіх мовах, параўн. укр. ра́чити ’дазваляць, рабіць ласку’, рус. ра́чить ’жадаць, садзейнічаць, клапаціцца, старацца’, польск. raczyć, чэш. račiti, славац. račiť, славен. ráčiti ’хацець, рабіць ласку’, серб.-харв. ра́чити ’жадаць’, балг. ра́ча ’хацець, жадаць’, ст.-слав. рачити ’тс’. Прасл. *račiti, хутчэй за ўсё, да *rekti ’сказаць, заявіць’ (гл. рэкнуць), каранёвае a адлюстроўвае ступень падаўжэння (*rōk‑), звычайную для ітэратываў (Фасмер, 3, 451; ESJSt, 12, 744, з аглядам версій і літ-ры); лічыцца роднасным ст.-в.-ням. ruohhen ’клапаціцца’, ням. geruhen ’рабіць ласку’ (Бязлай, 3, 143; БЕР, 6, 193).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

wniosek, ~ku

wnios|ek

м.

1. прапанова;

nagły ~ek — нечаканая прапанова;

na ~ek — па прапанове; на прапанову;

wolne ~ki — цякучыя пытанні;

2. заключэнне, выснова;

wyciągać ~ek — зрабіць выснову (вывад);

stąd ~ek, że … — з гэтага вынікае, што ...

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

zwrócić

зак.

1. аддаць; вярнуць;

zwrócić dług — сплаціць доўг;

zwrócić szkodę — аплаціць шкоду;

2. павярнуць;

zwrócić głowę — павярнуць галаву;

3. звярнуць;

zwrócić uwagę — a) na coзвярнуць увагу на што;

komu зрабіць заўвагу каму;

4. вырваць; званітаваць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

change

[tʃeɪndʒ]

1.

v.

1) зьмяня́ць (-ца)

2) мяня́ць, перамяня́ць

to change seats — памяня́ць ме́сцы, памяня́цца ме́сцамі)

to change trains — перасе́сьці, зрабі́ць перася́дку

to change a ten-dollar bill — разьмяня́ць дзесяцідаляро́вы банкно́т

to change dollars into pounds — вы́меняць даля́ры на фу́нты

3) пераапрана́цца

4) мяня́ць ква́дру (пра ме́сяц)

2.

n.

1) зьме́на, пераме́на f.

for a change — для разнаста́йнасьці

2) зьме́на во́праткі

3) рэ́шта f. (гро́шай)

4) дро́бныя гро́шы

5) зьме́на ква́дры (ме́сяца)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

guzik

м.

1. гузік;

zapiąć guzik — зашпіліць гузік;

2. кнопка;

guzik dzwonka — кнопка званка;

dopiąć na ostatni guzik — зрабіць старанна, улічыць усе дэталі;

guzik cię to obchodzi — гэта не твая справа;

guzik z pętelką — дуля з макам

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

адцягну́ць, ‑цягну, ‑цягнеш, ‑цягне; зак., што.

1. Адсунуць, перамясціць цягнучы; адвесці ўбок. Адцягнуць курок. □ [Аксіння] кінулася было да распасцёртай постаці на падлозе, але яе груба адцягнулі назад, да дзвярэй. Лынькоў. Жанчына падбегла, схапіла дзіця за ручку і скоранька адцягнула ўбок. Скрыган.

2. Пацягнуўшы, напяць; пацягнуць. Адцягнуць шнур. // Цягнучы, выклікаць пачуццё болю. Адцягнуць руку.

3. Падоўжыць каваннем; зрабіць танчэйшым. Адцягнуць болт. Адцягнуць касу. // Зрабіць даўжэйшым; выцягнуць. — А ў цябе вушы маці адцягнула! — не стрымаў абразы Сярожа. — Таму і доўгія. Ваданосаў.

4. Якімі‑н. дзеяннямі прымусіць змяніць напрамак руху ў свой бок; адвесці. Адцягнуць сілы ворага. □ Нашай групе трэба было адцягнуць на сябе агонь праціўніка, пакуль асноўныя часці, хаваючыся за будынкамі вёскі, наблізяцца з супрацьлеглага боку і пойдуць на штурм. Карпюк.

5. перан. Адхіліць думкі, увагу і пад. ад чаго‑н., прымусіць забыцца пра што‑н. Гэтыя размовы мелі тую карысць, што на некаторы час адцягнулі думкі хлопцаў ад голаду. Маўр. Заўважыўшы чалавека, .. [ласіха] не будзе ўцякаць, як заўсёды, а, наадварот, выйдзе наперад, пакажацца яму на вочы і пастараецца адцягнуць увагу ад таго месца, дзе яна схавала сваё дзіця. В. Вольскі.

6. перан. Перанесці на пазнейшы час, адкласці на потым. Аратыя як разышліся, дык адцягнулі полудзень, і да паўдня скрозь ралля адно чарнела ўся спрэс роўная, без межаў. Чорны.

•••

Голасу не адцягнуць — не мець сілы ўголас сказаць што‑н.

За вушы не адцягнеш — пра вельмі смачную яду.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нада́ць, ‑дам, ‑дасі, ‑дасць; ‑дадзім, ‑дасце, ‑дадуць; пр. надаў ‑ла, ‑ло; заг. надай; зак.

1. што. Даць, прыдаць чаму‑н. якую‑н. форму, выгляд, якасць, уласцівасць і пад. Надаць законную сілу дакументу. Надаць бляск падлозе. □ Высокай каронай ляглі .. [валасы] вакол галавы, падалі твару адбітак нейкай асаблівай жаночай велічнасці. Васілевіч. — Ну, чым не палескія рабінзоны?! — стараючыся надаць свайму голасу бадзёрасць, прамовіў Андрэй. Скрыпка.

2. што. Надзяліць каго‑н. чым‑н. (званнем, правам, паўнамоцтвамі і пад.). Надаць чын капітана. □ — Чаму невясёлы? — запытаў я. — Вам жа першаму ў рэспубліцы надалі годнасць народнага артыста! Рамановіч. // Даць назву чаму‑н. Ах, гэты край нізін і круч, Равы, суглінкавыя пашы... Табе ў адзнаку — Беларусь Надалі назву продкі нашы. Таўбін.

3. перан.; што. Аднесціся, паставіцца да чаго‑н. так ці іначай. Назаўтра Кулікоўскі не бачыў Будніка, аднак не надаў гэтаму значэння. Галавач. Маці нібы і не чула ці не надала ўвагі.. [Міхасёвым] словам. Сіўцоў.

4. што і чаго. Павялічыць, зрабіць больш прыкметным што‑н. у кім‑, чым‑н. Надаць адвагі. Надаць сіл. □ Смелы тон слоў Закрэўскага і ўся яго вытрымка надалі фурманшчыку смеласць. Чорны. Сутычка з паліцыяй не спалохала рабочых, але абурыла і надала больш рашучасці. Шамякін.

5. безас. або ў спалучэнні са словамі «чорт», «чэрці» і пад., каму і з інф. Разм. Зрабіць што‑н. непатрэбнае, непажаданае, недарэчнае. [Дзед:] — Надалі чэрці Якушу звязацца з муляровай дачкой. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)