шэф, ‑а, м.

1. Разм. Кіраўнік якой‑н. установы, прадпрыемства і пад. у адносінах да сваіх падначаленых. І я адчуў, што падначаленыя Івану Ігнатавічу рахункаводы — рослая дзяўчына і хлопец з хітрымі вочкамі — не вельмі слухаюць свайго маўклівага шэфа. Хомчанка. Расказваў аб гэтым Максіму старшы сяржант астрожнай службы і шэф усіх надзорцаў у Лукішках Бародка. Машара. // Уст. У Расіі 18–19 стст. — высокая асоба, якая з’яўлялася ганаровым камандзірам вайсковай часці або афіцыйным апекуном вучэбнай установы.

2. (звычайна ў прыдатку). Старшы ў групе асоб аднароднай прафесіі, якія працуюць на адным прадпрыемстве, у адным цэху і пад. Шэф-повар. Шэф-пілот.

3. Асоба, установа ці прадпрыемства і пад., якія шэфствуюць над кім‑, чым‑н. Праз месяц з дапамогай шэфаў Васіль набыў для калгаса трохтонку. Шамякін. Шэфы з горада прывезлі падарункі — для ячэйкі шмат прывезлі кніг. Дудар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

uważać

uważa|ć

незак.

1. быць уважным; пільным; глядзець (слухаць) уважліва; сачыць; назіраць;

~j, żebyś tego nie zgubił — глядзі, не згубі гэта;

~j, co robisz — глядзі, што робіш;

~ć na drogę — быць уважлівым на дарозе;

~j! — асцярожна!;

2. na kogo/co сачыць за кім/чым; пільнаваць каго/што; берагчы каго/што;

~j na siebie — беражы сябе;

3. na kogo/co берагчыся; асцерагацца каго/чаго;

4. лічыць;

~ć kogo za przyjaciela — лічыць каго сябрам;

rób jak ~sz — рабі, як хочаш;

~ć się za kogo — лічыць сябе кім;

on się uważać za geniusza — ён лічыць сябе геніем

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Schwarm

I

m -(e)s, Schwärme рой; чарада́; нато́ўп

er hat éinen ~ im Kopf — ён чалаве́к з заско́кам

II

m -(e)s разм.

1) захапле́нне (кім-н., чым-н. – für A)

2) аб’ект каха́ння [любві́]

sie ist sein ~ — яна́ – яго́ любо́ў

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

schwärmen

I

vi

1.

раі́цца

(пра пчол)

2.

vimp кішэ́ць

es schwärmt von Ménschen im Sáale — у за́ле мно́га людзе́й [наро́ду]

II

vi

1) (von D) ма́рыць (пра каго-н., пра што-н.)

2) (für A) захапля́цца (кім-н., чым-н.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

verdérben

*

1.

vt

1) (са)псава́ць

j-m die Fréude ~ — сапсава́ць каму́-н. ра́дасць

2) псава́ць, губі́ць (чалавека)

es mit j-m verdórben háben — пасвары́цца, сапсава́ць адно́сіны з кім-н.

2.

vi (s)

1) псава́цца; гні́сці, гніць

2) псава́цца (пра характар)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

tätig

дзе́йны, актыўны

~ sein als — працава́ць у я́касці, працава́ць (кім-н.)

éinen ~en Ánteil an etw. (D) néhmen* — прыма́ць актыўны ўдзе́л у чым-н.

in (D) dáuernd ~ sein — працава́ць пастая́нна ў (чым-н.)

er ist als Dólmetscher ~ — ён працу́е перакла́дчыкам

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

náchteilig

1.

a

1) стра́тны, нявы́гадны, шко́дны

2) адмо́ўны

2.

adv

1) са стра́тай

2) адмо́ўна

sich ~ gégen [über] j-n, über etw. (A) äußern — адмо́ўна адгукну́цца аб кім-н., аб чым-н.

für j-n ~ sein — быць нявы́гадным каму́-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Туля́цца ‘хавацца’, ‘бадзяцца без прытулку’ (Нас., Бяльк., Шат., Касп., Сержп. Прымхі, ТС, Ян., Байк. і Некр.), ‘ухіляцца ад работы, гультаяваць’ (Некр. і Байк., Жд. 2), ‘хадзіць без работы, ацірацца’ (Бір., ТС), ‘хадзіць, прыгнуўшыся ды за нешта хаваючыся’ (Варл.), ‘імкнуцца пазбегнуць чаго- або каго-небудзь, хавацца’: tulájecsa, jak sabáka ad much (Федар. 4), туляцца па завуголлю ‘хавацца ад непажаданых сустрэч, пазбягаць сустрэчы з кім-небудзь’ (Нік., Оч., ТС, Растарг.), ст.-бел. тулятися, тулатися, тулятисе ‘хадзіць без пэўнай мэты, бадзяцца’ (Скарына; Александрыя; 1610 г., ГСБМ). Укр. ту́лятися, туля́тися ‘блукаць, бадзяцца’, ‘гараваць, жывучы ў чужых людзей’, рус. дыял. туля́ться ‘хавацца, бадзяцца’, польск. tułać się ‘хадзіць без мэты’, чэш. toulati se, славац. túľaťsa ‘тс’, харв. tȕlati ‘бадзяцца’, túlati se ‘хадзіць ціха, нібы крадучыся’, макед. дыял. тула се ‘бадзяцца, валачыцца’ (МЈ, 10, 1–2, 105). Прасл. дыял. *tulati sę ‘бадзяцца, туляцца, хадзіць крадком, употайкі’, на думку Борыся (Etymologie, 365), адносна позняя інавацыя часткі праславянскіх дыялектаў (без лужыцкіх моў) — дзеяслоў шматразовага дзеяння ад прасл. *tuliti sę ‘завівацца’, ‘нагінацца, горбіцца’, гл. туліць, туліцца, першаснае значэнне было ‘згінаць, прыгінацца, хавацца ідучы’ (Борысь, 653–654; ЕСУМ, 5, 674; Брукнер, 584). Махэк₂ (648) выводзіць з *lutati ‘бадзяцца’, што цяжка даказаць, як і вывядзенне з лат. tūlʼat, tūlʼāties ‘хадзіць без працы, бадзяцца’ (Блесэ, SB, 5, 25) беларускага туляцца, што, паводле Лаўчутэ (Балтизмы, 149), вельмі сумніўна, бо не прымаецца пад увагу матэрыял іншых славянскіх моў. Сюды ж туля́ць ‘хаваць (напр., ад рэкруцтва)’ (Нас.), туле́нне ‘хаванне, прытулак’ (Нас.), туля́нне ‘хавацца ў розных кутках’ (Нас., Бяльк.); ту́ляннік, туля́ньніца ‘той, хто ўхіляецца (ад працы і інш.)’ (Юрч. СНЛ); туля́га ‘бадзяга, чалавек, які пазбягае сустрэчы’ (ТСБМ, Сцяшк.), ‘баязлівец, нерашучы чалавек’ (ТСБМ), ‘бяздомнік’ (Некр. і Байк.), туляя́ ‘гультай, нядбайнік’ (Шат.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Vergléich

I

m -(e)s, -e

1) параўна́нне

im ~ mit [zu] j-m, mit [zu] etw. (D) — у параўна́нні з кім-н., з чым-н.

ein markánter ~ — яскра́вае параўна́нне

éinen ~ zíehen* [ánstellen] — параўно́ўваць, рабі́ць параўна́нне

kéinen ~ mit j-m, mit etw. (D) áushalten* — не вы́трымаць параўна́ння з кім-н., з чым-н.

2) спарт. спабо́рніцтва, сустрэ́ча

II

m -(e)s, -e

1) пагадне́нне, дагаво́р

2) здзе́лка, кампрамі́с, зго́да

geríchtlicher ~ — кампрамі́снае рашэ́нне суда́

◊ ein mágerer ~ ist bésser als ein fétter Prozéss — ≅ ле́пей сем разо́ў змары́цца, як адзі́н раз пасвары́цца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

уле́гчы

1. (аддацца справе) sich híngeben*, sich wídmen (D);

2. (уцягнуцца ў што-н) éine Vórliebe fássen (für A); von éiner Léidenschaft erfásst wérden (für A);

3. (заляцацца да каго-н) j-m den Hof máchen; poussíeren [pu- i pʊ-] vi (mit D) (фліртаваць з кім-н);

4. (кінуцца наўздагон) lósjagen аддз vi (s), (dahín)jágen vi (s), (dahín)stürmen vi (s), lósstürmen vi (s), lós¦schießen* аддз vi

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)