мача́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Вехаць для змывання гразі. Мыць плечы мачалкай. □ Юрка даў Люсі мачалку, другой узброіўся сам, і яны ўдваіх пачалі шараваць бітоны. Даніленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ме́са, ‑ы, ж.

1. Тое, што і імша. Біскуп сам служыць прыехаў месу. Танк.

2. Музычны харавы твор на тэкст каталіцкага набажэнства, звычайна ў суправаджэнні арганаў ці аркестра. Меса Ліста.

[Фр. messe.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нагаво́р, ‑у, м.

1. Паклёп, данос. Сам арышт [Багуцкага], відаць, адбыўся па пагавару Клопікава. Лынькоў. [Марына Аляксееўна:] — Нагавор — што смала — нялёгка адмываецца. Шамякін.

2. Заклінанне, якое па ўяўленню забабонных людзей мае магічную сілу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

секта́нцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сектанта, сектанцтва. Кожную нядзелю выступае з Евангеллем у руках і «праведнік» Стэфан Сяліцкі. А сам да 1937 года быў кіраўніком сектанцкай абшчыны. Гаўрылкін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чыта́льнік, ‑а, м.

Чалавек, які з высокім майстэрствам чытае творы мастацкай літаратуры; артыст, дэкламатар, які выступае з чытаннем. Конкурс чытальнікаў. □ Сам Вадзім і чытаў [верш] — ён жа быў.. найлепшым чытальнікам. Мехаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пан м

1. (уладальнік маёнтка) Gútsbesitzer m -s, -, Gútsherr m -n, -en;

2. (пры звароце) Herr m -n, -en;

◊ ён сам сабе́ пан er ist sein éigener Herr;

або́ пан, або́ прапа́ў Káiser óder nichts!

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

про предлог с вин.

1. пра (каго, што); аб (кім, чым);

говори́ть про кого́-л. гавары́ць пра каго́-не́будзь;

2. (для, ради) для (каго, чаго);

э́то не про тебя́ пи́сано разг. гэ́та не для цябе́ пі́сана;

◊

про себя́ сам сабе́; (тихо) паці́ху;

ду́мать (чита́ть) про себя́ ду́маць (чыта́ць) сам сабе́;

про запа́с у запа́с;

ни за что ни про что без дай прычы́ны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

sam

м.

1. сам;

sam prezydent tam był — там быў сам прэзідэнт;

sam to zrobiłem — я зрабіў гэта сам;

talerz sam się rozbił — талерка пабілася сама;

na ~ej górze — на самым версе;

do ~ego końca — да самага канца; ;

2. адзін;

przyszła ~a — яна прыйшла адна;

byłam tam ~a jedna — я была там адна-адзінютка;

zostali ~i na świecie — яны засталіся адны на свеце;

~e kłopoty — адны [толькі] клопаты;

sam na sam — сам-насам, адзін на адзін;

w sam czas — якраз у час;

w sam raz — якраз;

sam jak palec — адзін-адным;

samo “h” адзіночнае “х” (назва літары “х”, якая складаецца з адной графемы)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

біта́, ‑ы́, ДМ біце́, ж.

Разм. У некаторых гульнях — прадмет, якім б’юць. [Барыс].. пагуляў сам з сабою ў «класы», паспрабаваў гуляць у гарадкі, але біта была занадта цяжкай для яго. Нядзведскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

басаві́ты, ‑ая, ‑ае.

Разм. Нізкі па гуку, з характэрным для баса тэмбрам. Пры кожным трапным сказе ці выслоўі сам [рэдактар] смяяўся паважным басавітым смехам. Колас. Моцны, басавіты гудок прагучаў над ракой. Краўчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)