Перавалоцкае вадасховішча, у Беларусі, у Камянецкім раёне Брэсцкай вобласці на р. Перавалока (за 12 км ад вусця), на тэр. Белавежскай пушчы. За 25 км на Пд ад г. Камянец, каля в. Ляцкія. Створана ў 1964. Пл. 3,32 км², даўж. 3,5 км, найб.шыр. 1,5 км, глыб. 1,95 м. Выкарыстоўваецца для развядзення дзікай вадаплаўнай птушкі і рыбы.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АЛІГАФА́ГІ
[ад аліга... + ...фаг(і)],
жывёлы, якія спажываюць вельмі абмежаваны набор кармоў. Да іх належаць многія членістаногія, чэрві, малюскі, рыбы, птушкі, млекакормячыя. Найб. пашыраны ў трапічных лясах. У фауне Беларусі алігафагі ёсць сярод насякомых (клубеньчыкавыя даўганосікі, каларадскі жук), павукоў, кляшчоў, чарвей, рыб, птушак (насякомаедныя — асаед звычайны, драпежнікі-рыбаеды — скапа, драпежнікі-арнітафагі — ястраб-перапёлачнік, ястраб-цецяроўнік), млекакормячых (траваедныя, пладаедныя і інш.). Гл. таксама Манафагі, Паліфагі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАВА́ЙСКІ ВУЛКАНІ́ЧНЫ НАЦЫЯНА́ЛЬНЫ ПАРК
(Hawaii Volcanoes National Park),
на в-ве Гаваі, тэр. ЗША. Засн. ў 1916. Пл. 99 тыс.га. Выш. да 4170 м (вулкан Маўна-Лоа). Вільготныя трапічныя лясы і хмызнякі. Ахоўваецца унікальная флора (дрэвападобныя папараці і інш.) і эндэмічная фауна (гал. чынам птушкі і насякомыя) трапічных дажджавых лясоў. Раён актыўнай вулканічнай дзейнасці (вулканы Маўна-Лоа і Кілаўэа). Біясферны рэзерват.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ЛАСКО́
(Lascaux),
палеалітычная пячора каля г. Мантыньяк на Пд Францыі (дэпартамент Дардонь). Адкрыта ў 1940. На сценах Л. выяўлены нанесеныя гравіроўкай, манахромнай і паліхромнай размалёўкай выявы дзікіх коней, першабытных быкоў, аленяў, горных казлоў, бізонаў і інш. Унікальная выява мужчыны з галавой птушкі, які ляжаў перад забітым ім бізонам. Размалёўкі датуюцца каля 15-га тыс. да н.э.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Мяцёлка ’мятла’, ’суквецце некаторых раслін’, ’мятліца’ (ТСБМ), ’доўгія валасы на канцы хваста ў каровы’ (шчуч., Сл. ПЗБ), мяцёлачкі ’адросткі пер’я ў птушкі ў час лінькі’ (гродз., Сцяшк. Сл.). Укр.мете́лочки ’смеццевы клапоўнік, венічкі, Lepidium ruderale L.’, міте́лка ’венік’, рус.метёлка ’тс’, ’суквецце раслін’. Усх.-слав. Да мятла́1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Петушо́к, пятушок ’касач жоўты, Iris pseudacorus L.’ (ветк., лоеў., б.-каш., брагін., Мат. Гом.), птушкі ’тс’ (Юрч. СНЛ). параўн. пёўнык ’тс’ (нараўл., жытк., Мат. Гом.). Укр.піўных, когутик ’тс’, рус.петухи, петушки назвіваюць розныя расліны з голым сцяблом і гронкамі кветак (Мяркулава, Очерки, 136). Да пяту́х ’певень’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Птушане́ц ’ластавень лекавы, Antitoxicum officinale Pobed.’ (Байк. і Некр., Кіс.), пташанёц ’тс’ (маг., Кіс.). Укр.пташинёць ’сырадэля, Omithopus L.’ Дэрыват ад птушыны, пташыны < пту́шка, пташка з суф. ‑ец. Семантычная матывацыя, відаць, тлумачыцца падабенствам кветак ці лістоў да частак цела (хваставога апярэння) птушкі, параўн. ластавёнь (гл.). Параўн. ЕСУМ, 4, 624.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рабаці́нне ’вяснушкі або ямкі на скуры; рабізна на паверхні вады’ (ТСБМ), рабаце́нне, рабаце́не, рабаццё, рабаце́ня, рабаце́нё ’вяснушкі’ (Сл. ПЗБ), ’пашкоджанне скуры ад воспы’ (Сцяшк.), рабоце́нье, рабоці́нье ’воспіны’ (ТС). Паводле народных уяўленняў, як вынік разбурэння гнёздаў птушак: Птушкі пораш, затоя і рабаццё (смарг., Сл. ПЗБ; Архіў БЭЛА). Ад рабы́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
przelotny
przelotn|y
1. пералётны;
~e ptaki — пералётныя птушкі;
2. мімалётны;
~a myśl — мімалётная думка;
opady ~e мет. кароткачасовыя ападкі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
1. Скляваць усё. Паклявалі птушкі ўвесь корм і паляцелі.
2. Злёгку, крыху скляваць, абкляваць. [Сабіна:] — Навошта ты яго ўзяў? [Муж:] — Як навошта? Гэта добры яшчэ грыб. Яго крыху цецерукі паклявалі. Але ён яшчэ здаровы.Сабаленка.
3. і без дап. Кляваць некаторы час.
паклява́ць2, ‑клюю, ‑клюеш, ‑клюе; незак., што і без дап.
Абтыкаць дзіркі пакуллем.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
