кінава́р

(гр. kinnabari)

мінерал чырвонага колеру класа сульфідаў, а таксама фарба з яго.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

контррэвалю́цыя

(фр. contre-révolution)

барацьба скінутага сацыяльнай рэвалюцыяй класа за аднаўленне ранейшых парадкаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

міксаспары́дыі

(н.-лац. myxosporidia)

атрад прасцейшых класа кнідаспарыдый; тканкавыя або поласцевыя паразіты рыб.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

настура́н

(ад гр. nastos = ушчыльнены + уран)

мінерал класа вокісаў і гідравокісаў, разнавіднасць уранініту.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пілабо́л

(н.-лац. pilobolus)

ніжэйшы грыб класа зігаміцэтаў, які развіваецца на экскрэментах жывёл.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

полістаматы́ды

(н.-лац. polystomatidae)

сямейства гельмінтаў класа монагеней; паразіты земнаводных, паўзуноў і бегемотаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

тэладо́нты

(н.-лац. thelodonti)

падклас вымерлых агнатаў класа парнаноздравых; жылі ў ардовікудэвоне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

АНКЕРЫ́Т

(ад прозвішча аўстр. мінералога М.Анкера),

мінерал класа карбанатаў групы даламітаў Ca(Mg, Fe)[CO3]2. Крышталізуецца ў трыганальнай сінганіі. Крышталі ромбаэдрычныя, агрэгаты зярністыя і шчыльныя. Колер белы, жаўтаваты, буры, ружовы, шэры і блакітны. Бляск шкляны. Цв. 3,5—4. Шчыльн. 3 г/см³. Тыповы мінерал у гідратэрмальных жылах поліметалічных радовішчаў, у жылах, звязаных з жал. рудамі, у асадкавых тоўшчах і інш. На Беларусі ёсць у адкладах валдайскай серыі дакембрыю.

т. 1, с. 373

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АДЭНАЗІНТРЫФАСФАТА́ЗЫ,

ферменты, якія каталізуюць адшчапленне астатку фосфарнай к-ты ад малекулы адэназінтрыфосфарнай кіслаты. Належаць да класа гідралаз. Пашыраны ў жывых клетках, асабліва ў іх мембранных структурах. Забяспечваюць вылучэнне і выкарыстанне энергіі макраэргічных сувязяў АТФ для забеспячэння розных працэсаў жыццядзейнасці. У раслін ёсць адэназінтрыфасфатазы, якія каталізуюць адшчапленне ад АТФ двух астаткаў фосфарнай к-ты. Знойдзены таксама адэназінтрыфасфатазы, пры ўдзеле якіх ажыццяўляецца гідроліз АТФ на адэназінмонафасфат і пірафасфат (АТФ-пірафасфатазы).

т. 1, с. 145

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АЗУРЫ́Т

(ад франц. azur лазур, блакіт),

мінерал з класа карбанатаў, Cu3[(OH)CO3]2. Крышталізуецца ў манакліннай сінганіі. Мае 53,3% медзі. Утварае шчоткі і друзы пераважна дробных крышталёў, агрэгаты, канкрэцыі, шчыльныя масы, зямлістыя скопішчы. Колер цёмна-сіні, васільковы, блакітны. Бляск шкляны. Празрысты да паўпразрыстага. Цв. 3,5—4. Шчыльн. 3,8 г/см³. Тыповы мінерал зон акіслення меднарудных жылаў. Пры далейшым акісленні ператвараецца ў малахіт. Другасная руда медзі. Выкарыстоўваецца ў вытв-сці сіняй фарбы.

Азурыт.

т. 1, с. 172

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)