Хрысціянскі царкоўны абрад, які заключаецца ў крыжападобным мазанні мірам, ялеем у знак благаславення (пры хрышчэнні, перад смерцю, пры каранацыі цароў і інш.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скі́петр, ‑а, м.
Жазло, упрыгожанае разьбой і каштоўнымі камянямі — знак царскай улады.
•••
Пад скіпетрамчыім — пад уладай якога‑н. гасудара, дзяржавы (быць, знаходзіцца і пад.).
[Грэч. skēptron.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кляймо́, ‑а́; мн. кле́ймы (зліч.2,3,4 кляймы́), кле́ймаў; н.
1. Пячатка, знак, якія ставяцца на вырабах і паказваюць гатунак тавару, назву прадпрыемства і пад. Фабрычнае кляймо. Завадское кляймо. □ Павел сядзеў на нізкім табурэціку і, схіліўшы галаву, разглядаў кляймо фабрыкі на падкладцы капелюша.Шамякін.// Выпалены знак на скуры жывёлы. // Метка, звычайна ў форме літар, выпаленая на целе злачынца (у некаторых дзяржавах і ў Расіі да 1863 года).
2.перан.; чаго або якое. Знак, сведчанне чаго‑н. (звычайна ганебнага). Кляймо забойства. □ Занятак адкладвае на кожнага своеасаблівае кляймо.Бядуля.
3. Прылада, якой кляймуюць.
•••
Каінава кляймо — след злачынства на кім‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
меда́ль, ‑я, м.
Знак пераважна ў выглядзе металічнага кружка з якім‑н. рэльефным адбіткам і надпісам для ўзнагароды за асаблівыя заслугі, баявыя і працоўныя подзвігі. Медаль «За адвагу». Медаль «За працоўную доблесць». □ Тры стужкі — адзнакі аб раненнях, ордэны і медалі на гімнасцёрцы самі сабой сведчылі аб .. шляху [Паходні] ў гады вайны.Хадкевіч.// Падобны знак, які выдаецца за выдатныя поспехі ў вучобе або пераможцам конкурсаў, спаборніцтваў. Залаты алімпійскі медаль. □ Уладзімір Ільіч ганарыўся залатым медалём, які ён атрымаў разам з атэстатам сталасці.Чарнышэвіч.// Падобны знак, выпушчаны ў памяць аб якой‑н. гістарычнай падзеі або ў гонар выдатнага дзеяча.
•••
Адваротны бок медалягл. бок.
[Фр. médaille.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зазна́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.
1.што. Паставіць знак, памеціць пэўным чынам.
З. патрэбнае месца ў лесе.
2.без дап. або са злуч. «што». Сказаць што-н., уставіць у размову. «Сёння будзе добрае надвор’е», — зазначыў сусед.
|| незак.зазнача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рубе́ль¹, -бля́, мн. -блі́, -блёў, м.
Асноўная грашовая адзінка ў Расіі і Беларусі, роўная 100 капейкам, а таксама грашовы знак і манета такой вартасці.
Заплаціць за рэч пяцьдзясят рублёў.
|| памянш.рубялёк, -лька́, мн. -лькі́, -лько́ў, м. (разм.).
|| прым.рублёвы, -ая, -ае.
Рублёвая зона.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Сі́мвал ‘умоўнае абазначэнне, знак’ (ТСБМ), сы́мвал ‘тс’ (Ласт.), сымбо́ль ‘тс’ (Некр. і Байк., Стан.), ст.-бел.симболъ, симболъ ‘тс’. Крыніца запазычання грэч.σύμβολον ‘знак’, адкуль трапіла рознымі шляхамі: праз ц.-слав.символъ, параўн. серб.-ц.-слав.симъволъ ‘тс’, ст.-рус.символ (гл. Фасмер, 3, 623) або праз лац.symbolum, ст.-польск.symbol ‘тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 192).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ме́ткаж (знак) Zéichen n -s, -, Markíerung f -, -en; Mérkzeichen n, Kénnzeichen n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
дыэ́з, ‑а, м.
1. Нотны знак, які абазначае павышэнне ноты на паўтона.
2.узнач.нескл.прым.(пасляназвыноты). Паўтонам вышэй. До дыэз. Фа дыэз.
[Фр. diése.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)