Му́ма 1 ’маўклівы чалавек, нелюдзень’ (Растарг.; міёр., З нар. сл.), польск. сувалк. muma ’панурая дзяўчына’. Літуанізм. Параўн. літ. mūmė̃, maũmas ’маўчун’ (Зданцэвіч, LP, 1960, 8, 344–345).
Му́ма 2 ’ўяўная змрочная істота, якою палохалі дзяцей’ (Растарг.), польск. mumacz ’нячысцік, які жыве ў студні’, сувалк. muma ’нячысцік, якім палохаюць дзяцей (што ён залезе ім у валасы)’. Балтызм. Параўн. літ. mùmas, maũmas, maumà, maũmė ’мэма, страшыдла, жупел’. Гэтак жа Зданцэвіч, LP, 8, 1960, 344–345.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Іў выклічнік ’ужываецца гукапераймальна для перадачы голасу каня пры брыканні’ (ТСБМ, Шат.), параўн. рус. дыял. и́вка ’аб кані (у мове дзяцей)’, и́вкать ’іржаць’, ’пакрыкваць на коней’. Гукапераймальнае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
powieźć
зак. павезці;
powiózł dzieci na wycieczkę — ён павёз дзяцей на экскурсію
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
вы́манежыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., каго.
Разм. Строга выхаваць, прывучыць да парадку, дысцыпліны; вымуштраваць. Выманежыць дзяцей. □ Антон так ужо быў выманежыў сваіх хлопцаў. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кра́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Крычаць «кра-кра!» (звычайна пра качак, сіваваронак і некаторых іншых птушак). Дзесьці кракала качка, відаць, склікала сваіх дзяцей. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паадсыла́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм. Адаслаць усё, многае або ўсіх, многіх. Паадсылаць пісьмы. Паадсылаць дзяцей у піянерскі лагер. Паадсылаць падводы дамоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазасту́джваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Застудзіць усё, многае. Пазастуджваць ногі.
2. Прастудзіць усіх, многіх або ўсё, многае. Пазастуджваць дзяцей. Пазастуджваць вушы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паперапі́сваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Перапісаць усё, многае або ўсіх, многіх. Паперапісваць песні ў альбом. Паперапісваць усіх прысутных. Паперапісваць маёмасць па дзяцей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераабу́ць, ‑абую, ‑абуеш, ‑абуе; зак., што.
Змяніць абутак, абуць іначай. Пераабуць боты. Пераабуць правую нагу. // каго. Абуць у іншы абутак. Пераабуць дзяцей у сухое.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чалаве́чнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць чалавечнага; гуманнасць, чалавекалюбства. У чулых, клапатлівых адносінах да людзей, асабліва да дзяцей, праяўляўся вялікі гуманізм, вялікая чалавечнасць Уладзіміра Ільіча. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)