Варонін сыр, вароніна жыта ’галаўня ў жыце’ (палес., Выг.). Зах.-укр. вароні сыр (Макавецкі, Sł. botan.). Назва гэта ўзнікла таму, што атрутнае дзеянне спарыша не пашыраецца на птушак (так мяркуе Выгонная, Лекс. Палесся, 71).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прызы́ў ’дзеянне і людзі, адначасова прызваныя ў армію’ (ТСБМ), пры́зыў ’тс’ (Растарг.), пры́заў ’прызыў (у войска)’ (Ян.), толькі мн. л. пры́звы ’служба ў арміі’ (шчуч., Сл. ПЗБ). Запазычана з рус. призы́в, дыял. при́зо́в ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГЕРАІ́Н,
алкалоід опіуму (застылы сок макавак). Адносіцца да групы наркатычных сродкаў. Болепатольнае дзеянне гераіну вышэйшае, чым у марфіну. Мае моцны эйфарычны эфект; да гераіну хутка развіваецца залежнасць (наркаманія). Вытв-сць і ўжыванне гераіну на Беларусі забаронены.
т. 5, с. 166
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Прысо́с ’дзеянне паводле значэння дзеясловаў прысса́ць і прысса́цца’, ’прыстасаванне, пры дапамозе якога можна што-небудзь прыссаць, прысмактаць’ (ТСБМ), ’нізкае, вільготнае месца з глейкаватай глебай’, прысо́сьлівый ’нізкі, вільготны і глеісты (пра глебу)’ (Бяльк.). Да ссаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
касава́ць, касу́ю, касу́еш, касу́е; касу́й; касава́ны; незак., што.
1. Закрэсліваць, выкрэсліваць.
К. напісанае.
2. Спыняць, адмяняць дзеянне чаго-н.
К. пастанову.
К. шлюб.
К. дамову.
3. Апратэстоўваць рашэнне суда ў касацыйным парадку (спец.).
|| зак. скасава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны (да 2 і 3 знач.).
|| наз. касава́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыла́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -ла́д, ж.
1. Тэхнічнае прыстасаванне, пры дапамозе якога выконваецца работа ці якое-н. дзеянне.
Прылады працы.
Сельскагаспадарчая п.
2. Тое, што і прыбор (у 2 знач.).
Аптэчная п.
3. часцей мн. Камплект прадметаў для выканання аднаго працэсу, напрамку работ.
Рыбалоўныя прылады.
Спартыўныя прылады.
|| прым. прыла́дны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
uboczny
пабочны, ускосны; выпадковы;
efekt uboczny — пабочны эфект; пабочнае дзеянне;
produkt uboczny — пабочны прадукт
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
геліятрапі́зм
(ад гелія- + трапізм)
уласцівасць раслін рэагаваць рухам, паваротам на дзеянне сонечнага святла (гл. таксама фотатрапізм).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гістамі́н
(ад гіста- + аміны)
тканкавы гармон, які належыць да біягенных амінаў і мае моцнае біялагічнае дзеянне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
патэнцы́раваць
(ням. potenzieren = узводзіць у ступень)
знаходзіць велічыню па яе лагарыфме, г.зн. выконваць дзеянне, адваротнае лагарыфміраванню.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)