1.Давесці да канца, закончыць. — Мы адвагу мусім Несці ў сваім сэрцы. А вайну прыкончым, — Нам усё дадуць.Броўка.// З’есці або выпіць усё да астатку. — А Марыніч, дык той зараз цэлага япрука прыкончыць.Колас.
2. Дабіць каго‑н. канчаткова. Другі воўк толькі мармытнуў нешта ў адказ на віск. Яго дзядуля прыкончыў абушком.Пальчэўскі.Аджа Опермана Алёшка прыкончыў апошнім стрэлам.Мікуліч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самалю́бства, ‑а, н.
Пачуццё ўласнай годнасці, якое звычайна спалучаецца з раўнівымі адносінамі да думкі пра сябе іншых людзей. Мужчынскае самалюбства. □ А цяпер.. [Платон], бадай, з аднаго самалюбства, хацеў давесці, што і ў яго галава не так сабе на плячах.Ракітны.З-за самалюбства, баючыся, каб не стаць смешным, Кузьма таіў сваю рэўнасць, нічым не выказаў яе нават Веры.Дуброўскі.// Нястрымная прага да славы. Хворае самалюбства нараджала хворыя думкі...Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
absurd, ~u
м. абсурд, бязглуздзіца; недарэчнасць;
oczywisty absurd — відавочны абсурд;
mówić ~y — казаць недарэчнасці;
doprowadzić do ~u — давесці да абсурду;
absurd! — гэта немагчыма!; глупства!; абсурд!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ве́дама
1.: без в. без ве́дома;
да агу́льнага в. — во всеуслы́шание;
даве́сці да в. — довести́ до све́дения; поста́вить в изве́стность;
з в. — с ве́дома;
прыня́ць да в. — приня́ть к све́дению;
даво́дзіць да агу́льнага в. — предава́ть гла́сности;
2.вводн. сл. изве́стно, обл. вести́мо
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
2.Давесці да высокай ступені, высокага ўзроўню, найбольшай сілы. Развіць машынабудаванне. □ Але .. [Васіль Макаравіч] і сам адчуваў, бачыў па ўсім, што вораг развіў шалёную актыўнасць, што партызанам давядзецца вынесці нечуваныя цяжкасці.Шчарбатаў.// Паспрыяць узнікненню і ўмацаванню (якіх‑н. якасцей, уласцівасцей). Развіць любоў да роднага слова. Развіць апетыт.// Распачаць што‑н. у вялікіх памерах, шырока разгарнуць. Развіць бурную дзейнасць.// Паступова павялічваючы, давесці да значнай ступені. Самалёт развіў вялікую хуткасць.
3. Даць магчымасць раскрыцца духоўным і разумовым здольнасцям каго‑н., пашырыць кругагляд. Заняткі па музыцы развіваюць здольнасці дзяцей. □ [Шулевіч:] Трэба пажыць у горадзе, павучыцца, развіць і ўзброіць прыродны свой розум, тады і ў глушы не страшна.Колас.
4. Пашырыць, паглыбіць змест або ўжыванне чаго‑н. Развіць тэму. Развіць традыцыі. □ Пасля смерці Н. Маркса і Ф. Энгельса іх справу працягнуў У.І. Ленін, які развіў марксізм у новых гістарычных умовах.«Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́нчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.
1.што, а таксама з чым і з інф. Завяршыць, давесці да канца, закончыць.
К. касьбу.
К. з рамонтам.
К. чытаць.
2.што чым. Зрабіць што-н. у заключэнне, закончыць чым-н.
К. артыкул цытатай.
К. выступленне заклікамі.
3.што, з чым і з інф. Палажыць канец чаму-н., спыніць што-н.
К. гулянкі.
К. з п’янствам.
К. бяздзейнічаць.
4.што. Завяршыць навучанне дзе-н.
К. аспірантуру.
5.каго (што). Звесці са свету (разм.).
◊
Дрэнна (кепска) кончыць — пра ганебны канец чыйго-н. жыцця або дзейнасці.
Кончыць жыццё — памерці.
|| незак.канча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
запа́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак.
1.каго (што). Гарачынёй або парачы ў лазні давесці да знямогі (разм.).
2.каго (што). Стаміць шпаркай або працяглай яздой, хадой, цяжкай працай (разм.).
З. каня.
3.што. Апрацаваць парай або абліць варам, пакласці ў кіпень для чаго-н. (спец.).
З. дзежку.
4.што. Заліць варам, каб размякчыць, распарыць (пра сухі корм).
З. мякіну.
|| незак.запа́рваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз.запа́рванне, -я, н. (да 3 знач.) ізапа́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 3 знач.).
|| прым.запа́рачны, -ая, -ае (да 3 знач.) ізапа́рны, -ая, -ае (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
змары́ць, змару, зморыш, зморыць; зак., каго.
1.Давесці да стану знямогі, стомленасці; знясіліць, стаміць. Нарэшце, дзённыя і начныя турботы змарылі хлопцаў, і яны заснулі так моцна, што, мусіць, цяпер іх не разбудзіў бы ні мароз, ні гром.Маўр.Шыковіч вырашыў гаварыць нядоўга, каб не змарыць і так ужо стомленых за дзень людзей.Шамякін.
2. Адолець (пра сон). Віктар урэшце прымоўк, утуліў галаву ў плечы, і мне здалося, што яго змарыў сон.Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Замучыць, давесці да смерці дрэнным абыходжаннем, голадам. Мы гатовы былі замарыць дарэшты Арла, а цялушку песцілі як маглі.Якімовіч.// Стаміць, знясіліць. Замарыць каня хуткай яздой. □ — Ух ты, ну і чалавек, аж замарыў усіх, — сказаў дзядзька Міхась.Быкаў.