протопи́тьII сов.
1. (растопить) растапі́ць, мног. парасто́пліваць;
протопи́ть ма́сло растапі́ць ма́сла;
2. (некоторое время) пратапі́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прокути́ть сов.
1. (какое-л. время) прагуля́ць, прап’я́нстваваць;
2. (истратить на кутежи) прагуля́ць, прапі́ць, мног. папрапіва́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Заўча́сна, дыял. заўча́су (Сл. паўн.-зах.). Укр. завчасно, завчасу, польск. za wcześnie, zawczas(u), чэш. zavčasu ’заўчасна’, славац. zavčas(u) ’хутка’, н.-луж. zawcasa ’своечасова, рана’. Заўчасна ад прыметніка заўчасны, утворанага з прыслоўя (ці прыслоўнага выразу) заўчасу (za + vъ‑čas‑u) ці za + vъ‑časъ; параўн. у час ’своечасова’. Пашырэнне на зах.-слав., бел. і ўкр. тэрыторыях можа тлумачыцца ці як агульная інавацыя для моў, у якіх час (гл.) атрымала значэнне ’tempus’ у адрозненне ад моў, дзе гэту функцыю маюць словы тыпу рус. время (параўн. вовремя, заблаговременно), альбо як запазычанне ў бел. і ўкр. з польск., дзе зах.-слав. форма. У карысць апошняга можа сведчыць выкарыстанне за ў знач. ’надта’. Брукнер, 646, 73.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пачаса́ць I сов.
1. (нек-рое время) почеса́ть;
2. (всё, многое) перечеса́ть, почеса́ть;
3. прост. (быстро пойти) почеса́ть
пачаса́ць II сов.
1. (нек-рое время) потеса́ть;
2. (всё, многое) перетеса́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Dulce est desipere in loco
Прыемна ў свой час падурэць.
Приятно в своё время подурачиться.
бел. Жарт месца мае. На ўсё свой час.
рус. Иногда и безумство приятно. Делу время и потехе час. Всему своё время. Всё хорошо в своё время. Кончил дело, гуляй смело.
фр. Il у a temps pour tout (Всему своё время).
англ. A little nonsense now and then is relished by the wisest men (Даже мудрейшим иногда надо немного ерунды).
нем. Erst die Arbeit, dann das Vergnügen/Spiel (Сначала труд, затем удовольствие/игра).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Stipite momenta nulla sunt fune retenta
Час не прывязаны да ствала дрэва канатам.
Время не привязано к стволу дерева канатом.
бел. Вада плыве ‒ гады ідуць. Час ‒ не конь: не падгоніш, не спыніш. Мінуліся тыя лята, што пасвілі цялята. Гады ідуць ‒ не ждуць: зіма, лета ‒ і год, зіма, лета ‒ і год.
рус. Солнышко восходит, барских часов не спрашивается. Время не ждёт. Уплыли годы, как вешние воды. Молодости не воротить, а старости не избыть.
фр. Le temps dévore tout (Время съедает всё).
англ. Time and tide wait for no man (Время и прилив не ждут никого).
нем. Zeit, Ebbe und Flut warten auf niemand (Время, отлив и прилив никого не ждут). Alles währt nur eine Zeit (Всё длится лишь определённое время).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
вы́меркаваць сов.
1. вы́гадать;
2. (время) вы́гадать, найти́;
3. (момент) улучи́ть, вы́брать;
4. рассчита́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вымярко́ўваць несов.
1. выга́дывать;
2. (время) выга́дывать, находи́ть;
3. (момент) улуча́ть, выбира́ть;
4. рассчи́тывать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паба́віцца сов., разг.
1. поме́длить, задержа́ться;
2. (провести время в развлечениях) позаба́виться, развле́чься, поте́шиться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пабале́ць сов. (нек-рое время) поболе́ть;
галава́ ~ле́ла ды сці́хла — голова́ поболе́ла и переста́ла
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)