Зашчы́та ’абарона; абаронца’ (Сл. паўн.-зах.). З рус.защи‑та ’абарона’ (за + щит‑и‑ти, адкуль бязафіксным шляхам за + щит + а). Гл. шчыт.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бельведэ́р, ‑а, м.
Невялікая вежа над будынкам або асобная невялікая пабудова на ўзвышаным месцы, адкуль можна даглядаць за наваколлем. [Алесь і князь] выйшлі з тунеля, і тут вачам адкрыўся партэрны фасад палаца, вялізны, трохпавярховы, з круглым бельведэрам, што быў укрыты золатам.Караткевіч.
[Іт. belvedere — прыгожы від.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ва́за, ‑ы, ж.
Пасудзіна для кветак, садавіны і пад. або проста дэкаратыўнага прызначэння. У вазе крыштальнай — Адкуль узяліся зімою? — Цудоўныя ружы.Тарас.[Вера] пасцірала пыл, з шафы падаставала ўсялякія рэчы, якія ўпрыгожвалі калісьці гэтую ўтульную кватэру: сурвэткі, вазы, статуэткі.Мікуліч.
[Фр. vase.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́хапіцца, ‑юцца; зак.
Разм. Нечакана і хутка з’явіцца адкуль‑н. Полымя выхапілася з-пад страхі. □ За лесам выхапілася поле, потым надышоў пералесак, вузенькая ручаіна.Мележ.Дзікія качкі выхапіліся аднекуль з-за лазнякоў і спалохана шуганулі ў неба.М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хло́пча, клічнаяформаадназ. «хлопец», м.
Разм. Ужываецца як сяброўскі зварот да каго‑н. [Дзядуля:] — А ты мне ў дарадчыкі, хлопча, не варты, Яшчэ ты, сынок, не дарос.Бялевіч.Лёня спытаў у мяне: — Адкуль ты, хлопча, будзеш родам?Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фанта́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Струмень вадкасці, газу і пад., які з сілай выкідваецца ўверх пад высокім ціскам.
Ф. нафты.
Газавы ф.
Кроў б’е фантанам з раны.
2. Маса чаго-н., што высока ўзлятае ўверх, з сілай вырываецца адкуль-н.
Вогненны ф. у небе.
Радасць б’е фантанам (перан.).
3. Збудаванне для падачы вады пад напорам.
Ф. у скверы.
|| прым.фанта́нны, -ая, -ае.
Фантанная нафта.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазно́сіць, -о́шу, -о́сіш, -о́сіць; зак.
1.каго-што. Знесці адкуль-н. усё, многае або знесці ў адно месца ўсіх, многіх ці адно, многае.
П. бульбоўнік з агарода.
П. параненых у санітарную машыну.
2.што. Спусціць уніз усё, многае.
П. сена з вышак.
3.што. Сарваўшы, разбурыўшы, знесці з месца ўсё, многае.
П. масты.
4.што. Пайшоўшы, узяць з сабой усё, многае.
П. чужыя рэчы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ich kann doch nicht ~ — разм.адку́ль я табе́ гэ́та вазьму́!
2) пака́зваць фо́кусы
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
вы́маніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.
Разм.
1. Вабячы, прымусіць выйсці адкуль‑н. Выманіць драпежніка з нары. □ Дзеці кінуліся за ім, паспрабавалі выманіць яго адтуль, але кацянё натапырылася, зафыркала і выйсці не жадала.Васілевіч.
2. Набыць што‑н. хітрыкамі, падманам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)